O‟rganish usullari reja: Anatomiyani tekshirish usullari

olinadi.Uzun suyaklar har bir yakunida diofiz va epifizdaniborat bо„ladi.О„sish mobaynida 

har  bir  dioepifiz  va  shunga  mansub  epifiz  epifizsimon  tо„g„aylar  yordamida  ajratiladi. 

Qisqa suyaklar  kubsimon shakldagi suyaklar bilak va tо„piq suyaklarni о„z ichiga oladi. 

Yangi  tug‗ilgan  bolaning  chanog‗i  voronka  shaklida  bо‗lib,  kichik  yaxshi  rivojlanmagan 

bо‗ladi.  Yangi  tug‗ilgan  bolaning  chanoq  suyagi  tog‗ay  qatlami  bilan  tutashgan  uchta  alohida 

suyaklardan  tashkil  topgan  bо‗ladi.  Bolaning  uch  yoshigacha  chanoq  suyaklari  intensiv  о‗sadi. 

Bolaning uch yoshligi mobaynida chanoqning orqa qismi pastga tushadi, oldingi qismi yuqoriga 

kо‗tariladi,  natijada  chanoq  gorizontal  holatni  oladi.  Bolaning  7-8  yoshida  qov  va  quymich 

suyaklari umumiy bо‗lib tutashib ketadi. 14-16 yoshda chanoqning 3 ta suyagi quymich kosada 

                                                           

  

11

 Adolf Faller., Michael Schuenke-The Human Body - ―An Introduction to Structure and 

Function‖ ThiemeStuttgart · New Yorkhttp: //www.bestmedbook.com/2004 116-bet bet mazmun 

va moxiyatidan foydalanildi 

 

  

---

о‗sib,  bir  butun  chanoq  suyagini  hosil  qiladi.  Chanoq  suyaklari  bir-biri  bilan  odamning  20-25 

yoshida  suyakli  tutashib  ketadi.  Chanoq  suyaklarining  suyaklashishining  muddatlarini  yosh 

xususiyatlari  bolalarni  jismoniy  mehnatida  jismoniy  tarbiya  mashg‗ulotlarida  e‘tiborga  olinishi 

kerak.  Chanoq  suyaklarini  notо‗gri  birikishi,  о‗sishini  orqada  qolish  xollari  uzoq  muddat 

notо‗g‗ri о‗tirishi tik turish, og‗ir yuklarni tashishi, ovqatlanishini yetarli bо‗lmasligi va boshqa 

noqulay  sharoitlarda  vujudga  keladi.  Erkin  oyoq  suyaklaridan  son,  katta  va  kichik  boldir 

suyaklari 20-24 yoshda, oyoq kaft suyaklari 17-21 yoshda, ayollarda 11-19 yoshda, oyoq panjasi 

falangalari  15-21,  ayollarda  13-17  yoshda  tо‗liq  suyaklanib  tugaydi.  Odamlarda  oyoq  panjasi 

gumbaz  shaklida  tuzilgan  bо‗ladi.  Oyoq  panja  gumbazi  odamlarni  tik  yurishi  tufayli  hosil 

bо‗ladi.  Oyoq  panjasining  yuqori  tomoni  qabariq  bо‗ladi.  Oyoq  panjasida  uzunasiga  va 

kо‗ndalang  ketgan  gumbaz  tafovut  qilinadi.  Odam  tikka  turganda  og‗irligi  oyoq  panjasi 

gumbazining  chetlariga  tushadi.  Oyoq  panjasining  gumbazi  uning    boylam    apparata    va  

muskullar  bilan mustahkamlangan.  Bolalar uzoq vaqt  tik turganda og‗ir  yuklarni kо‗targanda, 

tor  oyoq  kiyim  kiyilganda  oyoq  panjasi  gumbazi  tekislanadi,  natijada  tekis  panja  kasali  kelib 

chiqadi.  Tekis  panja  kasalligida  uzoq  masofaga  yurganda  og‗riq  seziladi.  Oyoq  panjaning 

gumbaz  shaklida  bо‗lishi  odamni  prujina  kabi  ,  harakatlantiradi  va  yurishda  tana  turtkilarini 

yengillashtiradi, nerv sistemasining silkinishidan saql.aydi.