Organik kimyoning fan sifatida o’rganilishi va organic moddalarning o’ziga xosligi

44-----------------12

29,333-------------x

x=8 gr C bor. Demak 8/10=0,8 yoki 80% C bor.Vodorod ham shunday aniqlanadi.

Azotni Dyuma yoki Kyeldal usulidan foydalanib aniqlanadi.Azot saqlaydigan organic modda CO2 va CuO qo’shib qizdiriladi.So’ng aralashma ishqor eritmasiga yuttiriladi.Bunda azot yutilmay qoladi.Hajmi aniqlanadi.Kyeldal usuli esaAzotli organic modda H2SO4 va kayalizatorlar ishtiriokida NH4 tuzlariga aylantiriladi.Ajralgan NH3 kislota bilan tirrlanadi.

Galogenni A.B.Stepanov usulida aniqlanadi.Galogen AgG ga aylantiriladi.Uning miqdorini o’lchab,moddadagi % topiladi.

Empirik formula.Struktur(tuzilish) formula.

C1H2O1 moddaning haqiqiy formulasini ko’rsatmaydi.Masalan bu formula glyukozaga hamda glitserin aldegidiga to’g’ri kelishi mimkin.Moddaning Haqiqiy formulasini bilish uchun molekulyar yoki molyar og’irligini bilishimiz kerak.Molyar og’irlikni aniqlash uchun ebulioskopik,krioskopik,osmometric va boshqa usullar ko’p.

Empirik formulasi CH bo’lsin.Molyar og’irligi esa 78.Unda 13∙x=78 bundan x=6 Demak C6H6.

Molekuladagi atomlar qanday izchillikda birikkanligini ko’rsatuvchi formula tuzilish yoki struktura formulasi deyiladi.Xossalarga qarab struktura formula aniqlanadi.

C2H4O2 CH3-COOH yoki HCOOCH3

Organik birikmalarning tuzilish nazariyasi.

Organik birikmalar juda ko’payib ketdi.Bularni tartibga keltirish uchun turli nazariyalar taklif etildi.

• Radikallar nazariyasi.(1815-Gey-Lyussak radikallar deb atadi) Kopgina reaksiyalarda bir nechta atomlardan iborat guruh bir moddadan ikkinchi moddaga o’tganda o’zgarmasdan o’tdi.

KCN+Cl2=KCl+Cl(CN);Hg(CN)2=Hg+(CN)2

C7H6O ning C6H5O-H; C6H5O-Cl; C6H5O-OH; C6H5O-ONa

Yuqoridagilarga asoslangan xolda organic kimyo murakkab radikallar kimyosi degan xulosaga kelindi.Lekin murakkab jarayonlarda radikallar nazariyasi ojiz qoldi.

2. Tiplar nazariyasi:Bu nazariyada molekulaning tez o’zgarishga uchraydigan qismiga e’tibor berildi.Suv tipidagi moddalar:HOH=C2H5OH=CH3OCH3=C2H3OOH=C2H3OOOC2H3