MASALA ECHISH NAMUNALARI
1-Misol.
C
6
H
14
alkan izomerlarining struktura formulalarini tasvirlang va ularning nomlarini ayting.
Echish. S
6
N
14
tarkibli moddaning bitta izomeri tarmoklanmagan uglerod zanjiriga ega:
1 2 3 4 5 6
CH
3
-CH
2
-CH
2
- CH
2
-CH
2
- CH
3
n-geksan
Ikkita izomeri-asosiy zanjirda beshta uglerod atomi bulgan izomerlar:
2-metil pentan 3-metil pentan
YAna ikkita izomeri-asosiy zanjirda beshta uglerod atomi bulgan izomerlar:
CH
4
C + 2H
2
2000
0
C
CH
4
C + 2H
2
2000
0
C
2CH
4
CH
CH + 3H
2
1600
0
C
2CH
4
CH
CH + 3H
2
1600
0
C
CH
4
+ H
2
O
CO + 3H
2
синтез газ
CH
4
+ CO
2
2CO + 2H
2
2CH
4
+ O
2
2CO + 4H
2
сув газ
CH
4
+ H
2
O
CO + 3H
2
синтез газ
CH
4
+ CO
2
2CO + 2H
2
2CH
4
+ O
2
2CO + 4H
2
сув газ
502
Binobarin, S
6
N
14
emperik formulaga beshta izomer tugri keladi.
2-Misol.
288 ml uglerod (IV) xlorid (zichligi 1,595) xosil kilish uchun necha litr (n.sh. da) metan kerak
buladi? Maxsulotning chikish unumi 70% ni tashkil etadi.
Echish. SSl
4
ning massasi m=v
=288
1,595=459,36 g.
x
459,36
CH
4
+4Cl
4
CCl
4
+4HCl
22,4 154
22,4
459,36
154:22,4=459,36:x; x=------------- = 66,8l CH
4
154
100 l metan 70 l CCl
4
ga aylansa
x
1
l metan 66,8 l CH
4
ga aylansa
70:100=66,8:x
1
;
100
66,8
x
1
=---------- = 95,4 l metan kerak buladi.
70
3- Misol.
3 mol metan va 5 mol etanning tulik yonishi uchun necha litr xavo (xavoda kislorodning
xajmiy ulushi 21%) zarur buladi?
Echish. Reaksiya tenglamalarini yozib, sarflangan kislorod xajmi topiladi:
3 mol x
1. CH
4
+ 2O
2
CO
2
+ 2H
2
O
1mol 44,8 l
1:44,8=3:x;
44,8
3
x
1
=---------- = 134,4 l O
2
1
5 mol x
2. 2C
2
H
6
+ 7O
2
4CO
2
+ 6H
2
O
2mol 7 22,4 l
2:7 22,4=5 x
1
;
7
22,4 5
x
1
=---------- = 392 l.
2
SHunday qilib, xammasi bulib 134,4+392=2507 d kislorod kerak buladi.
Endi zarur bulgan xavo xajmi topiladi:
21 l O
2
:100 l xavo=526,4:x
2
,
100
526,4
x
2
=---------- = 2507 l xavo lozim buladi.
21
503
4-Misol
Oktanning krekinglanish reaksiya sxemasini yozing.
5-Misol.
Kuyidagi moddalarni xalkaro va emperik nomenklatura buyicha nomlang, xamda struktura
formulasini yozing:
A) izopropil izopentilmetan
B) izopropil izobutil metan
Echish.
M A SH Q L A R
1. Trimetilmetan, dimetiletilmetan, metildietilmetan, metiletilpropilmetan, metilizopropil-ikkilamchi
butilmetan va metildiizopropiometanning tuzilish formulasini yozib, xalkaro nomenklatura buyicha
ularning nomlarini ayting.
2.
3-etilgeksan 2,2-dimetil-4,4-dietiloktan; 3,3, 5,5, —tetrametil-geksanning tuzilish
formulalarini.yozing.
3.
Kuyidagi birikmalarning tuzilish formulalarini ezing va ulardagi birlamchi, ikkilamchi,
uchlamchi uglerod atomlaripi kursating: 2-metil pentan; 2,4,6—trimetil-3-etilgeptan; 2,3-dimetil-
3- etilgeksan.
4.
Pentanning izomerlarini yozib, ularping ratsional va Xalkaro nomenklaturalar buyicha
nomlarini ayting.
5.
Vyurs–SHorigin reaksiyasi asosida tetrametilmetanni oling. Bu reaksiyada kanday
kushimcha maxsulotlar xosil buladi?
6.
Metan va 2-metilbutanning xlor bilan uzaro ta’sir reaksiyalarini yozing.
7.
Siklopropan, siklobutan, siklopentan, siklogeksanlarga xlor xamda brom ta’sir ettiring.
8.
Konovalov reaksiyasi sharoitida tubandagi uglevodorodlar (3-metilpentan, n-geksan) dan
kaysi biri nitrat kislota bilan oson reaksiyaga kirishishini kursating.
9.
Kuyidagi tuzlar uyuvchi natriy bilan kizdirilganda kanday uglevodorodlar xosil buladi:
10. Tubandagi kaytarilish reaksiyalari tenglamasipi yozing va xosil bulgan uglevodorodlarping
nomlarini ayting:
504
Do'stlaringiz bilan baham: |