’’Oratorlik sa’nati va munozara.’’

’’Oratorlik sa’nati va munozara.’’

Abdullayeva Marjona

Bizning davrimizdagi oratorlik va notiqlik san'ati qadimgi yunon-rim davrlaridan boshlanadi, bunda bunaqa ijodiy faoliyatga alohida e'tibor berilgan va boshqa madaniyatlarda bo'lmaganidek, og'zaki nutq unchalik mukammal bo'lmagan.

Notiq - bu chiroyli va ishonarli gapirish, aktyorlik mahoratini mukammal o'zlashtirish, psixologik bilimlarga ega bo'lgan, notiqlik qobiliyatiga ega bo'lgan shaxs. Notiqlik iste'dodi tug'ma bo'lishi mumkin. Hatto bizning har birimiz bunga egamiz, deb ishonishadi, faqat boshqacha darajada namoyon bo'ladi. Bu shuni anglatadiki, har kim ushbu sovg'ani individual xususiyatlarni hisobga olgan holda va o'z ustida ishlashi mumkin. Notiqlik mahoratining rivojlanishi bilan o'ziga xos xususiyatlarga ega bo'lgan ommaviy nutq qobiliyati yuzaga keladi: nutqning maxsus tarkibi - til va og'zaki bo'lmagan, yuz ifodalari va imo-ishoralar, tinglovchilarga ta'sir qilish usullari, diqqat markazida - auditoriyadan fikr olish, samaradorlik - ma'ruzachining psixologik holati va uning jamoatchilik orasidagi obro'si natijasida.

Munozara

Munozara — 1) bahs, fikrlar tortishuvi; 2) mumtoz adabiyotda keng Tapkalgan janr. Fikrlar kurashi shaklida yozilgan badiiy asar. M.da turli narsa, xrdisa, tushuncha, xrlat va boshqa konfliktga kirishadi. Obrazlar koʻpincha ramziy mohiyat kasb etib, munozara qiladilar. Baʼzan M. da maktov (pane-gerik) qism ham boʻladi. Unda mazkur asarni yozishga turtki bergan odam mak,taladi. Ammo bu hamma asarlarda ham boʻlavermaydi. M.ning qissadan qissa chiqarish yoki muallifning muayyan masala haqidagi xulosasi bilan tugallangan shakllari ham boʻladi. Asadi Tusiyning (11-asr) "Kecha va kunduz munozarasi", "Nayza va yoy munozarasi", Ami-/shyning "Bang va Chogʻir orasidagi munozara" (15-asr), YaqiniRtnnt "Oʻq va yoy orasidagi munozara" (15-asr). Fuzuliyning "Bangu boda", "Sihat va maraz" asarlari M.ning namunalaridir. Hozirgi zamon oʻzbek sheʼriyatida ham bu janrda asarlar yaratilgan

“Bahs-munozara”metodi- biror mavzu bo’yicha ta’lim oluvchilar bilan o’zaro bahs-munozara va fikr almashuv tarzida o’tkaziladigan mashg’ulot metodidir.

Debatlar insonlar o’rtasida ma’lumot va fikr almashishning intellektual ko’rinishidir. Uning yana bir foydali tomoni, siz ma’lum bir mavzu yuzasidan "œtanganing ikki tomonini" kashf qilasiz. Ya’ni ham salbiy, ham ijobiy tomonlari haqida to’liq ma’lumot olasiz. Buning ustiga debatlar sizni izlanishga, ko’plab manbalarni o’qishga va notiqlik qobiliyatingizni oshirishga imkon yaratadi.

E’tiboringiz uchun tashakkur.