Oraliq iste’mol ko’rsatkichini hisoblash



Download 68,84 Kb.
bet4/10
Sana04.04.2023
Hajmi68,84 Kb.
#924681
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
миллий хисоблар 2 ПАРА УЧУН

Iqtisodiyot uchun:
Yalpi foyda (aralash daromad) = YAIM + ishlab chiqarish va import uchun subsidiya – mehnat haqi – ishlab chiqarish va import uchun soliq;
Sektorlar va tarmoqlar uchun:
Yalpi foyda (aralash daromad) =YAQQ + boshqa ishlab chiqarish uchun subsidiya
– mehnat haqi – boshqa ishlab chiqarish uchun soliq

  1. misol. Nomoliyaviy korxonalar sektori quyidagi shartli ma’lumotlari asosida daromadlarning shakllanish schyotini tuzing va schyotni balanslantiruvchi ko’rsatkichi yalpi(sof) foydani hisoblang.(joriy bahoda, mln so’m):

t/r

Ko’rsatkichlar

Miqdori

1.

Yalpi mahsulot va xizmatlar qiymati, asosiy bahoda

898

2.

Oraliq iste’moli

456

3.

Yollangan xizmatchilarga berilgan asosiy ish haqi

160

4.

Xizmatchilarni mukofotlash

20

5.

Xizmatchilarni ovqatlanishlari uchun berilgan dotatsiya

10

6.

Turistik yo’llanma haqi

6

7.

Ijtimoiy sug’urta ajratmasi

20

8.

Nafaqaga qo’shimcha haqlar

4

9.

Korxona mol-mulk solig’i

30

10.

Nogironlar mehnatidan foydalanganligi uchun davlat
tomonidan berilgan subsidiya

2

11.

Asosiy fondlar iste’moli

100



Yechish:

  1. Daromadlarning shakllanish schyotini tuzish uchun kerakli ma’lumotlarni hisoblaymiz:

Yalpi qo’shilgan qiymat (YAQQ)
YAQQ=YAMX-OI=898-456=442 mln so’m.

Yollanganlarni mehnat haqi (MH)


MH=160+20+10+6+20+4=220 mln so’m.
Boshqa ishlab chiqarish uchun sof soliq (BICHS)
BICHS=20-2=28 mln so’m.



  1. Nomoliyaviy korxonalar sektorining daromadlarni shakllanish schyotini tuzamiz va schyotni balanslantiruvchi ko’rsatkichini hisoblaymiz:

Daromadlarning shakllanish schyoti

Foydalanish

Resurslar

2. Mehnat haqi

220

1.Yalpi qo’shilgan qiymat

442

3. Boshqa ishlab chiqarish sof solig’i

28







4. Yalpi foyda (1-2-3)

194







5. Asosiy fondlar iste’moli

100







6. Sof foyda (4-5)

94







Jami (2+3+4)

442

Jami (1)

442

  1. misol. Quyidagi jadvalda mamlakat iqtisodiyotining shartli ma’lumotlari berilgan. (joriy bahoda, mlrd so’m):



Ko’rsatkichlar

Miqdori

1.

Yalpi mahsulot va xizmatlar qiymati asosiy bahoda

4400

2.

Oraliq iste’moli

1230

3.

Ish haqi

1432

4.

Ijtimoiy sug’urta ajratmasi

292

5.

Boshqa ishlab chiqarish solig’i

148

6.

Boshqa ishlab chiqarish uchun subsidiya

52

7.

Asosiy fondlar iste’moli

352

8.

Mahsulot uchun soliq

700

9.

Mahsulot uchun subsidiya

76




  1. Daromadlarni shakllanish schyotini tuzish uchun kerakli ko’rsatkichlarni hisoblaymiz:

Yalpi ichki mahsulotni bozor bahosida hisoblaymiz:


YAIM=YAMXa.b+(MS-MSU)-OI=4400+700-76-1230=3794 mln so’m.

Yollangan xizmatchilarni mehnat haqini hisoblaymiz (MH):


MH=Ish haqi+ijtimoiy sug’urta ajratmasi=1432+292=1724 mlrd so’m.
Ishlab chiqarish va import solig’i (ICHIS):
ICHIS=MS+BICHS=700+148=848mlrd so’m.
Ishlab chiqarish va import uchun subsidiya (ICHISU):
ICHISU=MSU+BICHSU=76+52=128 mlrdso’m.

  1. Daromadlarni shakllanish schyotini tuzamiz va uni balanslantiruvchi ko’rsatkichi iqtisodiyotni yalpi (sof) foydasi va yalpi (sof) aralash daromadini hisoblaymiz.



Daromadlarning shakllanish schyoti

Foydalanish

Resurslar

2. Yollanganlarni mehnat haqi

1724

1.Yalpi ichki mahsulot,
bozor bahosida

3794

3. Ishlab chiqarish va import solig’i

848







4. Ishlab chiqarish va import subsidiyasi(-)

128







5. Yalpi foyda va aralash daromad
(1-2-3+4)

1350







5.1 Asosiy fondlar iste’moli

352







5.2 Sof foyda va aralash daromad
(5-5.1)

998







Jami 2+3+4+5

3794

Jami 1

3794

Daromadlarning birlamchi taqsimlash schyoti va uning ko’rsatkichlarini hisoblash
Birlamchi daromad deganda institutsional birliklarni ishlab chiqarishda qatnashganliklari tufayli to’lashlari lozim bo’lgan daromadlardan va o’zlariga qarashli mulklardan boshqa birliklardan foydalanib olgan daromadlari tushuniladi. Bularga foizlar, dividendlar, renta, to’g’ridan-to’g’ri investitsiya qilish natijasida olinadigan reinvestitsiya daromadi hamda sug’urta polisidan olinadigan daromad va boshqalar kiradi.
Shunday qilib, nomoliyaviy va moliyaviy sektorlarning birlamchi daromadi yalpi foyda + sof mulkdan olingan daromaddan (mulkdan olingan daromadlardan, mulkdan foydalanganligi uchun berilgan mulk daromadi farqi) iborat bo’ladi.
Davlat boshqaruv organlari (DBO) sektorining birlamchi daromadlari: sof ishlab chiqarish va import uchun soliq, sof mulk daromadi va DBO tegishli nokorporativ korxonalarning foydalarini yig’indisiga teng.
Uy xo’jaliklarini birlamchi daromadlari mehnat haqi, aralash daromadlar va mulk daromadlari yig’indisiga teng.
Uy xo’jaliklariga xizmat qiluvchi notijorat tashkilotlarning birlamchi daromadlari sof mulk daromadlaridan iborat.
Iqtisodiyotning daromadlarni birlamchi taqsimlash schyoti

Foydalanish

Resurslar

5.Tashqi dunyoga berilgan mulk daromadi

1.Yalpi foyda (aralash daromad )

6.Yalpi milliy daromad (6=1+2+3+4-5)



2.Yollangan xizmatchilarning mehnat haqi

3. Ishlab chiqarish va import uchun sof
solig’i

4. Tashqi dunyodan olingan mulk daromadi

Jami:(5+6)

Jami:(1+2+3+4)

  1. masala.Quyidagi jadvalda mamlakatning shartli iqtisodiy ma’lumotlari berilgan, (joriy bahoda, mln so’m):





Ko’rsatkichlar nomi

Miqdori

1.

Yalpi mahsulot va xizmatlar qiymati, asosiy bahoda

6000

2.

Mahsulot uchun soliq

280

3.

Mahsulot uchun subsidiya(-)

54

4.

Oraliq iste’mol xarajati

2300

5.

Boshqa ishlab chiqarish solig’i

140

6.

Boshqa ishlab chiqarish uchun subsidiya (-)

30

7.

Yollangan xizmatchilarni mehnat haqi

1110

8.

“Tashqi dunyo”dan olingan mulk daromadi

68

9.

“Tashqi dunyo”ga berilgan mulk daromadi

60

10.

Asosiy fondlar iste’moli

340

Jadvaldagi ma’lumotlar asosida "Daromadlarning birlamchi taqsimlash” schyotini tuzing va yalpi (sof) milliy daromadni hisoblang.


Yechish:

  1. Daromadning birlamchi taqsimlash schyotini tuzish uchun kerakli ko’rsatkichlarni hisoblaymiz.

    1. Yalpi ichki mahsulot bozor bahosida (YAIM), YAIM=YAMH(6000)+MH(280)-MS(54)-OI(2300)=3926 mln so’m.




    1. Ishlab chiqarish va importga soliq (ICHIH), ICHIH=MH(280)+BICHS(140)=420 mln so’m.




    1. Ishlab chiqarish va import uchun subsidiya (ICHIS), ICHIS=MS(54)+BICHS(30)=84 mln so’m.




    1. Yalpi foyda (YAF) va aralash daromad (AD),

YSF va AD=YAIM(3926)-MH(1110)- ICHIH(420) + ICHIS(84)=
=2480 mln so’m



  1. Endi daromadlarning birlamchi taqsimlash schyoti va uni balanslantiruvchi ko’rsatkichi yalpi va sof milliy daromadni(YAMD yoki SMD) hisoblaymiz.



Daromadlarning birlamchi taqsimlash schyoti

Foydalanish

Resurslar

6. Tashqi dunyoga berilgan mulk
daromadi

60

1. Yalpi foyda va yalpi aralash
daromad

2480

7.Yalpi milliy daromad
(T.1+T.2+T.3+T.4+T.5-T.6)

3934

2. Mehnat haqi

1110

8.Asosiy fondlar iste’moli

340

3. Ishlab chiqarish va import solig’i

420

9. Sof milliy daromad(T.7-T.8)

3594

4. Ishlab chiqarish va import uchun
subsidiya

-84







5. Tashqi dunyodan olingan mulk
daromadlari

68

Jami 6+7

3994

Jami 1+2+3+4+5

3994

Daromadlarni birlamchi taqsimlash schyotining tuzilishi sektorlarning birlamchi daromadiga qarab, turli ko’rinishda bo’ladi.


Nomoliyaviy korxonalarning daromadlarini birlamchi taqsimlash schyotini umumiy ko’rinishi quyidagicha:

Foydalanish

Resurslar

  1. To’langan mulk daromadi

  2. Birlamchi daromad qoldig’i (4=1+2-3)

  1. Yalpi foyda

  2. Olingan mulk daromadi

Jami: (3+4)

Jami: (1+2)

  1. masala. Nomoliyaviy korxonalar sektorini iqtisodiy faoliyatini ifodalovchi

ma’lumotlari quyidagi jadvalda berilgan, (joriy baho, mln so’m):



Ko’rsatkichlar nomi

Miqdori

1.

Yalpi foyda

194

2.

Yerdan foydalanish uchun ijara haqi

4

3.

Olingan kreditga to’langan foiz

6

4.

Korxona xizmatlariga to’langan dividend

8

5.

Bankga qo’yilgan mablag’ uchun olingan foiz

14

Jadvaldagi ma’lumotlar asosida nomoliyaviy korxonalar sektorini “Daromadlarning birlamchi taqsimlash” schyotini tuzing va uni balanslantiruvchi ko’rsatkichi “Birlamchi daromad saldosi” ni hisoblang.


Yechish:

  1. Daromadlarning birlamchi taqsimlash schyotini tuzib, kerakli ko’rsatkichlarni hisoblaymiz;

    1. Mulkdan olingan daromad: 14 mln so’m

    2. Mulkdan foydalanganligi uchun to’lgan daromad: 4+6+8=18mln so’m.

  2. Nomoliyaviy korxonalar sektorini “Daromadlarning birlamchi taqsimlash” schyotini tuzamiz va schyotni balanslantiruvchi ko’rsatkichini hisoblaymiz.

Daromadlarning birlamchi taqsimlash schyoti

Foydalanish

Resurslar

3. Mulkdan foydalanganligi uchun
to’langan daromad

18

1.Yalpi foyda

194

4.Birlamchi daromad saldosi
(B1+B2-B3)

190

2. Mulkdan olingan daromad

14

Jami 3+4

208

Jami 1+2

208

Davlat boshqaruv organlarining daromadini birlamchi taqsimlash schyotining umumiy ko’rinishi quyidagicha:




Foydalanish

Resurslar

4.To’langan mulk daromadi 5.Birlamchi daromadlar qoldig’i
(5=1+2+3-4)

  1. Yalpi foyda

  2. Ishlab chiqarish va import uchun sof soliq 3.Olingan mulk daromadi

Jami: (4+5)

Jami :(1+|2+3)

  1. Uy xo’jaliklari sektorining daromadlarini birlamchi taqsimlash schetini umumiy ko’rinishi quyidagicha:


Download 68,84 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish