Oqıw qollanba Nókis-2021 DÚziwshi

I.Anıq turmıslıq jaǵdaylar
1.1.Tolıq emes shańaraq, ulı 15 jasta. Sonǵi waqıtlarda anasi menen múnásebetleri jamanlasqan. Balasi úyine kesh hám kórimsiz jaǵdayda keledi. Anasınıń másláhátlerine qulaq salmaydi.
1.2. Máhállede 15-17 jasli ul ballardan topar shólkemlestirilgen. Oqıwdan tısqarı waqtın olar birge ótkeredi. Usı topar aǵzalarınıń eń kishkenesi 15 jasta. Topar shólkemleskenge shekem 15 jaslı bala pánlerden jaqsı bahalarǵa oqıydı hám úlgili minez-qulıqlı oqıwshı edi. Házirde ol úyine kesh qaytadi, tez-tez onnan spirtli ishimliklerdiń iyisi shıǵadi.
1.3. Sarvara 8-klassta oqıydı. Onıń klaslasi telefon qılıp, oǵan ǵamgin azada jalǵiz ekenligi, keyingi turmısınıń jaqsi bolıwına isenbeslıgin hám barqulla ózin óltiriw haqqinda oylawinan shaǵım etti. Sarvara keshe onıń úyine barıwına wade berdi.
1.4. Pedagogika kolleji ruwxiy-ádep ikramlılıq isler boyinsha derektor orınbasarı Muhabbat Qurbanova jumıstan qaytıp kiyatirǵanda kóshede, basqalardıń aldında bir áyel segiz jaslı balasınıń urıp atırǵanlıǵınıń guwası boldı. Muhabbat Qurbanova áyeldıń aldına bardi hám onıń toqtatıwın sorap, qolınan balanı shıǵarıp alıwga háreket qildi. Kerisinshe, áyel better ashıwı shıǵıp, balasın qattıraq urıp basladı.
1.5. Gazeta baspasına kelgen xattan:
«... Sol waqitta Umida ekinshi klass edi. Anam awılǵa ketken, dostımnıń tuwılǵan kúnine barıw ushın ózime qarap atır edim. Altin shınjırımdı tawalmay qaldım:

• 
  Umida meniń altin shınjırımdı kórmedińba ?
  

Ol birden kózin alip qashti. Júregim bir zatti sezgendey jáne sorawǵa tuttım:

• 
  Maǵan qara, birar jerge qoyǵan bolsań ayt.
  

Ol indemedi . Sonnan bildim ol bir nárse qılǵan. Aldawǵa tústim:

• 
  Jaqsılap esle onı saǵan bermekshi edim. Búgin tuwılǵan kúnge taǵıp baratın ediń .
  

Qızımnıń kózleri shaqnadi:

• 
  Anajan rastanba ? Men ... – negedur ol birden óksinip qaldi. Maǵan kóp pul berseńiz alıp kelemen. Ózimde de bar , pul ...
  

Ol sumkasin izlewge tústi. Keyin bir qısım pul shıǵardı:

• 
  Men shınjırıńızdi sattim. Júrin pulin berip shınjırdı alip kelemiz ...» .
  

1.6. 14 jasli balanıń xatınan:
Men túsinbeymen, nege úlkenler balalardiń hesh biri Bul haqqında bilmeydi, dep oylaydi? Biziń toparda ul balalarda, qizlarda ózlerine qarsi jınıs wákili haqqinda bes qolday biledi. Kópshilik halatlarda úlkenler bala ele jas, onıń jinisiy múnásebetler haqqında pikirge iye emes, dep oylaydi. Áne sonday boljaw qılınǵan bala jasırınsha tárizde dostınıń úyine barıp pornofilm kóredi. Meniń ata-anam bolsa, men menen erkek hám áyel adam ortasındaǵı múnásebetler haqqında sáwbetlesiwden tartınbaydı. Tiykarindada nege tartınıwı kerek, eger bul ásirler dawamında júz berip atirǵan process, tábiyat nızamı bolsa!? Sol ushın menimshe usı temada balalar menen sawbetlespew mantiksiz boladı dep oylayman.
1.7. Áke balasiniń jetiklik attestatin aliwi hám 16 jasqa toliwi múnasibeti menen ziyapat berdi. Ol ózine hám balasina stakanda alkogol ishimlik toltirdi. Balasiniń búgingi baxitli kúni menen qutliqlap, oǵan stakan uzatti. Bul waqiyaǵa shańaraq aǵzalari tómendegishe múnasibette boldilar:
a) Ákesi: balam, múbarek jasiń, mustaqil ómirge qádem qoyiwiń menen qutliqlayman! Usi múnasibet penen bir stakan (alkogol) kótereyik;
b) Ájesi: jan balam, sen spirtli ishimliklerge balańdi úyretpe, eshqashan ishpesin – mártebesi biyik boladi;
v) Atasi: meyli, ákeńniń sózi jerde qalmasin. Doslari aldinda oni uyaltirma, stakandi uristirip, bir iship bereǵoy;
g) Anasi: balam, ákeń saǵan stakan uzatip, bul spirtli ishimliklerdiń qánshelli ziyanli ekenligini biliw yamasa bilmesligińdi sinap kórmekshi, dep balasi hám kúyewine qarap qoydi.