O’quvchilarni tabiatni tushunish va tabiatni sevishga o’rgatish

To’garakning faoliyati. To’garakning faoliyati yuqorida aytganimizdek
muntaazam ravishda haftada bir marta o’tkazib turiladi. To’garakda ishlar
sektsiyalar ya’ni bo’limlar bo’yicha olib boriladi. Har bir bo’limda eng kamida 5-
tadan a’zo bo’lishi lozim. Har bo’lim rahbari to’garak a’zolariga olib boriladigan
ishlarni bo’lib beradi. Masalan, “Yosh o’lkashunos” bo’limida ishlar quyidagicha
bo’lishi mumkin: Buyuk tabiiy geograf olimlar merosini o’rganish; Tabiiy
geografik sharoit komponentlarini o’rganish (tog’ jinsari, relyef, iqlim, ichki
suvlar, tuproq o’simlik va havyvonot dunyosini o’rganish), landshaftlarni
o’rganish; ob-havoni o’rganish va h.k.
Geografiya to’garagida ilmiy ishlarni olib borishda geografik tadqiqotlar olib
borish bo’yicha nashr etilgan metodik qo’llanmalar katta yordam beradi. Masalan,
joyni geoglogik sharoitini, o’simlik va hayvonot dunyosi, tuprog’i, tarixi,
arxeologik yodgorliklarini o’rganish bo’yicha nashr qilingan metodik qo’llanmalar
katta ahamiyatga ega. Iqtisodiy geografik yo’nalishda olib boriladigan to’garak ishlarida statistik maa’lumotlar, iqtisodiy ma’lumotlar, iqtisodiy sharoitni tavsifiga bag’ishlangan qo’llanmalar va mongografiyalar katta ahamiyatga ega.
To’garakda to’garak a’zolari haqida ma’lumotlar jurnali, har bir to’garak
a’zosida esa kundalik bo’lmog’i lozim. Chrak oxirida yoki o’quv yilining oxirida har bir tarmoq o’z qilgan ishlari haqida hisobot beradi. Ular asosida to’garak rahbari umumiy yakuniy hisobot tayyorlaydi.
Maktab o’quvchilarini geografiya faniga qiziqtirishni yana bir bosqichi
“Geografik konferentsiya” hisoblanadi geografik konferentsiyada ishlar quyidagi
tartibda olib boriladi.
1. Konferentsiyaning mavzusi aniqlanadi. Konferentsiyaning mavzusi
geografiya fanining hamda o’lka geografiyasining dolzarb muammolariga
bag’ishlanadi. Masalan, cho’llanish jarayoni, iqlimni isishi, yoqilg’i resurslarini
muammosi, demografik muammo, ekologik muammo va h.k.
2. Konferentsiyaga tayyorgarlik bo’yicha ma’lum bir mavzuga bag’ishlangan
adabiyotlar ro’yxati tuziladi. 10-15 kun avval konferentsiya o’tkazish haqida
ma’lumot osib qo’yiladi.
3. Konferentsiyani o’tkazish. Konferentsiya qatnashchilari o’zlari tanlagan
mavzu bo’yicha loyiha tayyorlashadi va uni konferintsiyada himoya qilishadi.
Masalan O’zbekiston maktablarida “Orol muammosi”ga bag’ishlangan
konferentsiya tashkil qilish mumkin. Geografiya o’qituvchisi mazkur muammoni
quyidagi qismlarga bo’lib har bir bo’lim bo’yicha loyiha tayyorlashni xoxlovchi
o’quvchilarga topshirishi mumkin: Orolni XX asrning birinchi yarmidagi tabiiy
geografik sharoiti; Orolni XX asrning ikkinchi yarmidagi quriy boshlashining
asosiy sabablari; Orolni qurishini geografik oqibatlari; Orolni qutqarib qolish
bo’yicha loyixalar.
Sinfdan tashqari ishlar juda xilma xildir. Ayrim sinfdan tashqari ishlar ko’p
xollarda bir birini qaytaradi. o’lkashunoslik; ilmiy- Shuning uchun ular ma’lum bir
yo’nalishlar bo’yicha guruhlashtiriladi: turistik bilish; madaniy va oqartuv;
mehnat; muzey; nashriy (Yu.I.Valishina, 1985 y.)