O’quvchilarni katta sportga yo’naltirishda harakatli o’yinlarni ahamiyati Reja: kiris

Makrostikl davrlari va ularning bosqichlari ma’lum bir sport ko’rinishining fazasini shakllantirishga hizmat kdladi. Sport ko’rinishi, bu-sportchi musobaqa imkoniyati barcha tarkibiy qismlarining garmonik birligi. Masalan, bu holatda o’zlashtirilgan tehnika sportchining antropometrik va harakatli hususiyatlariga, uning shaylanishiga va qurollan-ganligiga to’lig’icha tegishlidir. Demak, faqatgina sport ko’ri­nishi (formasi) holatida sportchi uchun zarur bo’lgan mash­g’ulotning mazkur katta stiklidagi musobaqa imkoniyatining maksimal hajmi (kattaligi) ta’minlanadi. Bu birlik uzoq vaqt davomida amalga oshiriladi (haftalar va oylar), keyin erishilgan bosqichda ushlab turiladi va nihoyat buziladi (sport formasini yo’qotish va mustahkamlash).
Makrostikllarda bu fazalarga tayyorlov, musobaqa va o’tish davrlari tegishlidir.
Tayyorlov davri (uning umumtayyorgarlik hamda mahsus tayyorgarlik bosqichlari) sport formasini umumiydan mahsus jismoniy tayyorgarlikka sekin-asta o’tishdagi vazifalarni, masalalarni echadi, so’ngra unta tehnik va taktik yo’naliщstagi katta vazifalarni kiritish. Boshqa ketma-ketlik unchalik samarali emas, chunki jismoniy tayyorgarlikning sezilarli darajada oshishi, ko’payishi musobaqali mashqlar hususiyat-larining o’zgarishini talab qiladi, bu esa bo’lajak tehnik tayyorgarlikni qisman bo’lsa-da, qadrini yo’qotadi.
Musobaqa davri (musobaqadan oldingi bosqichni ham hi-sobga olgan holda) sport formasini rejalashtirilgan sport natijalariga erishish maqsadida tiklash tufayli yuqori musobaqa imkoniyatini yaratishni ta’minlashi lozim. Buni amaliyotda qo’llash o’ziga yarasha, ya’ni sportchi holatini musoba-qalar ta’siriDa nazorat qilish kabi murakkabliklarga ega. Qo’shimcha qiyinchiliklar ko’pincha bir qancha sport turlari bo’yicha musobaqalar taqvimining cho’zilishiga olib keladi hamda bir necha oy davomida musobaqa imkoniyatini yuqori bosqichda ushlab turish zaruratini uyg’otadi.
O’tpish davri musobaqa yuklamasi o’zgarishining yo’nalishi, mahsus tayyorgarlik vositalarining qisqarishi, faol dam olish bilan bog’liq. Shu tufayli, keyinga makrostiklda avvaliga musobaqa imkoniyatining alohida komponentlarini oshirish mumkin, keyin esa sport formasiga erishish orqali uni yuqori bosqichga olib chiqish mumkin. Bundan kelib chiqadiki, o’tish davrini sport mashg’uloti tuzilishiga kiritish makrostiklni kerakli holatda saqlashning zaruriy talablaridan biridir.
Mashg’ulotning ko’p yillik jarayonining turli yo’nalish va bosqichlaridagi vazifalari va mazmunlari keyingi bobda qisqacha ko’rib chiqiladi, faqat sportning ko’p yilligidan tashqari. Bu bosqich sport mashg’ulotining ko’p yillik jarayonini yakunlaydi va erishilgan natijalarni ko’nikish jarayonini, tehnika, taktika va musobaqa tajribasi orqali pasayishini, yosh bo’yicha o’rnini to’ldirish tufayli barqaror holatda bo’li-shini ta’minlaydi.
Keyingi bosqichda (umumiy ishchanlikni saqlab turish) jismoniy tarbiya mashqlarining sistematik vazifalarini davom ettirish zarur, aks holda, harakat faolligining birda-niga o’zgarishi inson salomatligiga salbiy ta’sir ko’rsatadi.