O‘quvchilarni kasb-hunarga yo‘naltirish va psixologik -pedagogik respublika tashxis markazi

Temperament diagnostikasi (a.belov)

Jadvallardagi u yoki bu temperament xususiyatlarini diqqat bilan o’qing va o’zingizda mavjud bo’lgan xususiyatlar to’g’risiga “+” belgisini qo’ying agar bu xususiyatlar sizda mavjud bo’lmasa “-” belgisini qo’ying.
1-jadval

№ xususiyatlar

1. 
   Tinch va sovuqqonman
   
2. 
   Har qanday ishni izchil va puxta bajaraman
   
3. 
   Ehtiyotkor va aql bilan ish ko'raman
   
4. 
   Kuta olaman
   
5. 
   Behuda va ko'p gairishni yoqtirmayman
   
6. 
   Sabrliman va o'zimni tiyib tura olaman
   
7. 
   Emotsiyalarsiz, to'xtalishlarsiz sokin va tinch nutq egasisiz
   
8. 
   Boslaganingizni oxiriga yetkazasiz
   
9. 
   Bekordan bekorga kuch sarflamaysiz
   
10. 
    Ishlab chiqilgan tartib-intizomga qat'iy rioya qilasiz hayotda ham ishda ham
    
11. 
    Shoshma-shoshar emassiz
    
12. 
    Maqtov va tanqidlarga unchalik e'tibor bermaysiz
    
13. 
    Siz tomonga qaratilgan mazax va hazillarga jiddiy e'tibor qaratmaysiz
    
14. 
    Qiziqishlarim barqaror
    
15. 
    Hamma bilan bir xil munosabatdasiz
    
16. 
    Sust, kamharakat odamsiz
    
17. 
    Hamma narsada tartib va tozalikni yoqtirasiz
    
18. 
    Yangi sharoitga qiyinchilik bilan ko'nikasiz
    
19. 
    Chidamli va bardoshlisiz
    

1-jadvaldagi umumiy + lar soni:

2-jadval
№ xususiyatlar javob

1. 
   Tortinchoq va uyatchangsiz
   
2. 
   Yangi sharoitlarda o'zingizni yo'qotib qo'yasiz
   
3. 
   O'z kuchingizga ishonmaysiz
   
4. 
   Begona odamlar bilan aloqa o'rnatishga qiynalasiz
   
5. 
   Yolg'izlikka oson ko'nikasiz
   
6. 
   Muvaffaqiyatsizlikka uchraganda tushkunlikka tushasiz va o'zingizni yo'qotib qo'yasiz
   
7. 
   Chuqur o’yga tolib qolishga moyilsiz
   
8. 
   Tez charchaysiz
   
9. 
   Kuchsiz va past nutq egasisiz ayrim hollarda pichirlash darajasigacha
   
10. 
    Suhbatdoshingiz xarakteriga ixtiyorsiz moslashib qolishga moyilsiz
    
11. 
    Ko'z yosh to'kish darajasigacha ta'sirchansiz
    
12. 
    Tanqid va maqtovlarga o'ta ta'sirchansiz
    
13. 
    O'zingiz va atrofdagilarga o'ta talabchanisz
    
14. 
    Shubha va gumonga moyilsiz
    
15. 
    O'ta ta'sirchansiz va tez xafa bo'luvchisiz
    
16. 
    O'ta arazchisiz
    
17. 
    Yopiqsiz va muloqotchan emassiz, o'z fikrlarlingizni hech kim bilan o'rtoqlashmaysiz
    
18. 
    Jura'tsiz va kamharakatsiz
    
19. 
    Bo’ysinuvchan va muloyimsiz
    
20. 
    Atrofdagilardan hamdardlik va yordam hissini uyg’otishga moyilsiz
    
21. 
    2-jadvaldagi umumiy + lar soni:
    

3-jadval
№ xususiyatlar javob

1. 
   Beqaror va notinchsiz
   
2. 
   Qiziqqonsiz va o'zingizni tutib tura olmaysiz
   
3. 
   Sabrsizsiz
   
4. 
   Odamlar bilan muloqat qilishda keskin va qo'polsiz
   
5. 
   Qat'iyali va tashabbuskorsiz
   
6. 
   Qaysarsiz
   
7. 
   Munozarada topqirsiz
   
8. 
   Sakrashlar bilan ishlaysiz
   
9. 
   Tavakkalga moyilsiz
   
10. 
    Gina saqlamaysiz va xafa bo'lmaysiz
    
11. 
    Tezkor,shijoatli va chalkash nutq egasisiz
    
12. 
    Muvozanatsizlik va qizishishga moyilsiz
    
13. 
    Tajavuzkor va qbihsiz
    
14. 
    Yetishmovchilikka toqtingiz yo'q
    
15. 
    Ifodali nutq egasisiz
    
16. 
    Tez harakat qilish va tez qaror qabul qilish qobiliyatiga egasiz
    
17. 
    Yangilikka to'xtovsiz intilasiz
    
18. 
    Keskin va jirkanch harakatlar qilasiz
    
19. 
    Qo'yilgan maqsadga erishishda qati'yatlisiz
    
20. 
    Kayfiyatingiz tez o’garishiga moyilsiz
    

3-jadvaldagi umumiy + lar soni:

4-jadval
№ xususiyatlar javob

1. 
   Quvnoq va hayotdan mamnunsiz
   
2. 
   Ishchan va ishbilarmonsiz
   
3. 
   Ko'pincha boshlaganingizni oxiriga yetkazmaysiz
   
4. 
   O'zingizga yuqori baho berishga moyilsiz
   
5. 
   Yangilikni tez qabul qilasiz
   
6. 
   Qiziqish va moyilliklaringiz beqaror
   
7. 
   Ko'ngilsizlik va muvaffaqiyatsizlikni yengil qabul qilasiz
   
8. 
   Har xil vaziyatlarga tez moslashasiz
   
9. 
   Har qanday ishga ishtiyoq bilan kirishasiz
   
10. 
    Ish sizni qiziqtirmay qo'ysa ishdan tez soviysiz
    
11. 
    Yangi ishga tez kirishasiz va bir ishdan boshqa ishga ham tez o'tasiz
    
12. 
    Mashaqqatli, har kuni takrorlanadigan, bir xil ish bilan shug'ullanish siz uchun azob
    
13. 
    Muloqatchan va e'tiborlisiz siz uchun yangi odamlar bilan muloqoat qilish qiyin emas
    
14. 
    Kuchli va mehnatkashsiz
    
15. 
    Oson uxlab qolasiz va oson uyg'onasiz
    
16. 
    Jonli imo-sihoralar va yuz ifodalari bilan birga baland, tezkor va aniq nutq egasisiz
    
17. 
    Og'ir va kutilmagan vaziyatlarda o'zingizni boshqara olasiz
    
18. 
    Doim tetik kayfiyat egasisiz
    
19. 
    Qaror qabul qilishda ko'pincha shoshmashosharlik qilib qo'yasiz
    
20. 
    Ba’zan yuzakilikka va chalg’ishga moyilsiz
    

4-jadvaldagi umumiy + lar soni:

1-jadval uchun: (1-jadvaldagi «+» lar soni / barcha jadvallardagi «+» lar yig’indisiga) • 100% = _______%

2-jadval uchun: (2-jadvaldagi «+» lar soni / barcha jadvallardagi «+» lar yig’indisiga) • 100% = _______%
3-jadval uchun: (3-jadvaldagi «+» lar soni / barcha jadvallardagi «+» lar yig’indisiga) • 100% = _______%
4-jadval uchun: (4-jadvaldagi «+» lar soni / barcha jadvallardagi «+» lar yig’indisiga) • 100% = _______%

3. 
   “tabiatning to‘rt hodisasi” mashqi
   

maqsad. Eshitish va harakatlanish analizatorlarining muvofiqligi bilan bog‘liq diqqatni rivojlantirish.
ishning maqsadi. Ishtirokchilar aylana bo‘lib o‘tiradilar. Boshlovchi “er” so‘zini aytganda , hamma qo‘llarini pastga tushirishi, agar “suv” desa – qo‘llarini oldinga cho‘zishi, “havo” — qo‘llarini yuqoriga ko‘tarishi, “olov” desa – bilak va tirsak bo‘g‘imlarida qo‘llarini aylantirishlari kerak bo‘ladi.
harakatlarni bir necha marta takrorlagach, trener ishtirokchilarni ataylab chalg‘itadi, ya’ni bir harakatni ko‘rsatib boshqa so‘zni aytadi.

3. 
   “tashqaridan o‘zingizni kuzating” mashqi
   

Qat’iy vaziyatlarda nazoratni saqlab qolish uchun o‘zingizni tashqaridan kuzatishga o‘rgating. Masalan, siz ko‘chada yoki ishda o‘zaro janjallashayotgan ikki kishini ko‘ryapsiz. Avvaliga bu ikkala janjallashayotgan odamlarni aktyorlar, deb tasavvur qling. Bu sizga vaziyatga tashqaridan qarashga imkoniyat beradi. Siz shunda ular nimada xato qilayotganlarini, nimani tushunmayotganliklarini, bu vaziyatni qanday qilib minimal yo‘qotishlar bilan xal qilish mumkinligini va aynan shunday holat kelgusida takrorlanmasligi uchun nima qilish mumkinligini oson tushunib olasiz. Tashqaridan qarash suxbat ketma-ketligini tizib olishga, bunda har ikkala tomon manfaatlarini hisobga olishga va haqiqatan aqlli qarorlar qabul qilishga yordam beradi. Hozir sizga quyida berilgan topshiriqni yirik qora nuqtagacha o‘qiysiz va o‘qilgan ko‘rsatmani o‘z tasavvuringizda bajarasiz.
Elkalaringizni, bo‘yningizni bo‘shashtiring, qo‘llaringizni qulay joylashtiring. Belingiz uchun qulay vaziyatni toping, oyoqlaringizni bo‘shashtiring. Ko‘zlaringizni nim yumgan holda tasavvur qiling... Siz tanangizdan chiqa boshladingiz va salgina chetga chiqdingiz. Ahamiyat bering, o‘qiyotgan matningiziga nisbatan diqqatingiz susaydi, chunki monitordagi matnni o‘qiyotgan odamga chetdan qarar ekansiz, u kabi e’tibor bilan o‘qiy olmasligingizni aniq bilasiz... Kompyuter oldida o‘tirgan odamni yaxshilab tomosha qiling, kuzating... Ostingizdagi stulni his qilishni esdan chiqarmang... Uning qattiqligi yoki aksincha, yumshoqligi... Bunda kompyuterning tovushi ham aniq eshitilib turibdi... Endi tasavvur qiling, xonaga uydagi yaqinlaringizdan kimdir kirib keldi va kompyuter oldida o‘tirgan o‘sha odamning oldiga borib, undan nimanidir so‘radi... Kompyuter oldida o‘tirgan odam nimalarnidir ming‘irladi, balki u xalaqit qilmasliklarini aytgandir. Enda xonaga kirgan odamning reaksiyasiga e’tibor qarating. Mana shunday, tashqaridan qarab turib, uning yuz ifodalari va tana harakatlarini baholab turib, anglab ko‘ring – u nimani his qilyapti? Bu oson, axir siz har kuni odamlarning mimikasi orqali hissiyotlarini tushunib olasizku. Endi hayolan shu, kompyuter oldida o‘tirgan odamdan nimanidir so‘rash istagida xonaga kirib kelgan insonga aylaning... O‘z tasavvuringizda unga aylaning va uning emotsiyalarini, xohish va niyatlarini his qilib ko‘ring. U xonaga kirib kelayotganida nimani xohlayotgan edi – anglab ko‘ring... Kompyuter ortida o‘tirgan odam u bilan gaplashgisi kelmayotganligiga qanday munosabatda? Endi bu odamdan chiqing va kompyuter oldidad o‘tirgan odamning ortida turgan odamga aylaning... Endi xonaga kirib kelgan odam sizni bezovta qilmaslikni o‘zi xohlashi uchun nima qilish kerakligi haqida bilimlar bormi? Yoki buni xali anglamayapsizmi? Xech qisi yo‘q... Bo‘shashing... Ana endi yirik, qora nuqtaga keldik. Ko‘rsatmaga ko‘ra siz aqlliroq bo‘lishga qodirsiz.