«O‘quvchiga yodlashni emas, fikrlashni o‘rgatish kerak» – ekspert pisa sinoviga tayyorgarlik haqida

«Berilgan bilimni amaliyotda qo‘llash mumkinmi-yo‘qmi – PISA dasturi ana shuni tekshiradi»
– Bugungi kunda PISA dasturi ishtirokchi davlatlari 88tadan oshgan. Dasturning aynan 15 yoshli bolalar bilimini baholashining boisi – Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkilotiga a'zo davlatlarda bu yoshda bolalar umumta'lim maktabini tugatib, keyingi bosqichga qadam qo‘yishga tayyor bo‘lishadi.
PISA bir xil standart va talab bilan butun dunyodagi o‘quvchilar bilimini baholaydi. Uning baholash talablarini hech bir davlat milliy standartiga yoki o‘quv dasturiga solishtirib bo‘lmaydi.
Bunda o‘quvchilar bilimi o‘qish, matematik savodxonlik va tabiiy fanlar savodxonligi yo‘nalishlarida o‘zlashtirgan bilimlarni hayotiy vaziyatlarda qay darajada ishlata olishi tekshiriladi.
Bundan tashqari, 2021 yilgi dasturda kreativ fikrlash ko‘nikmasi ham alohida yo‘nalish sifatida baholanadi.
PISA unga qatnashayotgan davlatlarga nimani isbotladi?

– PISA dasturida ilk marta qatnashguncha Germaniya o‘z ta'lim tizimini ilg‘or va kamchiligi yo‘q, deya baholab kelgan. Biroq bu davlat uchun natija kutilganday bo‘lmagandan so‘ng xatolar tahlil qilina boshlangan. O‘shanda Germaniya ta'lim tizimining nisbatan yopiqligi, tajriba almashish dasturlariga yetarli e'tibor qaratilmayotgani ma'lum bo‘lgan.

Shundan so‘ng Germaniyada ta'lim bilan bog‘liq butun tizim qaytadan ko‘rib chiqilgan va alohida «PISA-shock» nomli dastur ishlab chiqilgan.
Oradan 9 yil o‘tgandan so‘nggina Germaniya PISA reytingida yuqorilay boshlaydi.
Bugun ta'lim tizimi dunyo bo‘yicha eng oldingi ko‘rsatkichlarni band qiladigan Finlandiyaning ham dastavval PISA`da natijalari juda yaxshi chiqmagan.
Shundan so‘ng Finlandiya faqat ko‘rsatkichi yuqori maktablarga va o‘quvchilariga emas, balki markazdan uzoqda joylashgan ta'lim muassasalariga ham alohida e'tibor berishni boshlagan.
Yaponiya esa 2006 yilda PISA dasturida birinchi marta qatnashganida ta'lim tizimida O‘zbekistonnikiga o‘xshash tarzda bolalardan, asosan, o‘quv dasturida berilgan ma'lumotni yaxshi o‘zlashtirishga ko‘p e'tibor qaratayotgani ma'lum bo‘lgan.
O‘shanda Yaponiya o‘quvchilari fikrlashga va o‘ylashga majbur qiladigan savollarga javob topishda qiynalayotgani kuzatilgan. Va mana shu kamchilikni to‘g‘rilashga harakat qilingan.