O‘quv yili kredit tizimida fizika II kursi bo’yicha 010-L1 -guruhi uchun 3-topshiriq bo’yicha laboratoriya ishlari

tabiiy yorug
‘
lik 
to
‘
lqini
deyiladi (1 - rasm). Xuddi 
shuningdek, 
odatdagi 
yorug‘lik 
manbaidan chiqayotgan yorug‘lik nuri 
ham qutblanmagandir. 
2 - rasm 
Qutblanmagan yorug‘lik nurlarini koliprizmasi, turmalin plastinkasi va 
polyarodlardan o‘tganda yassi-qutblangan yorug‘lik nuriga aylanadi. 
Yassi-
1 
- 
rasm 

---

qutblangan yorug
‘
lik nuri 
deb tebranish amplitudasi vaqt bo‘yicha bir tekislikda 
yotgan to‘lqinlarga aytiladi (2 - rasm). 
Qutblangan nur 
vektor va yorug‘lik 
to‘lqinining tarqalish tezligidan o‘tuvchi 
tekislikka 
qutblanish tekisligi 
deyiladi
(3 - rasm). 
3 - rasm 
Tabiiy yorug‘likni qutblashga imkon beruvchi qurilmaga 
polyarizator 
deyiladi.Yorug‘likning 
qutblanganligi 
va 
qutblanmaganligini 
tahlil 
qilishda 
foydalaniladigan qurilmaga 
analizator 
deyiladi. Bir vaqtning o’zida yorug‘likni 
qutblovchi qurilmaning o‘zidan ham polyarizator, ham analizator sifatida foydalanish 
mumkin. 
Malyus qonuni 
Agar polyarizator 
P
dan chiqayotgan, amplitudasi bo’lgan yassi-qutblangan 
yorug‘lik nuri analizator 
A
ga tushayotgan bo‘lsin (4 - rasm). 
4 - rasm 
4 - rasmdagi chizmada 
MN
va 
M′N
′ - lar polyarizator 
P
va analizator A ning 
qutblanish tekisliklari bo‘lib, ular orasidagi burchak ga teng bo‘lsin. U vaqtda 
analizatordan o‘tgan yorug‘lik to’lqinning amplitudasi 
E
quyidagiga teng bo’ladi; 
E 
=
E
0 
cosφ
(1) 
Yorug’likning intensivligi 
I
tebranishlar amplitudasi ning kvadratiga to’gri 
proporsionaldir: 
N
′
N
E
0
N
′ 
N
φ
M
′
M
0
M
N
S
P
P
M
N

---

I 
=
kE
2 
(2) 
U vaqtda (1) ni kvadratga ko’tarib, 
k
-proporsionallik koeffitsiyentiga 
ko‘paytirib yuborilsa: 
kE 
2 
=
kE 
0
2 
cos 
2 
φ
(3) 
Buni (2) ga asosan quyidagi ko‘rinishda yozamiz: 
I 
=
I
0 
cos
2
φ
(4) 
bunda