O’quv-uslubiy majmuaning tarkibi

Mehnat sharoiti – mehnat jarayonida insonning sog’ligi va ish faoliyatiga ta’sir ko’rsatadigan ishlab chiqarish muhiti va mehnat jarayoni yig’indisidir. Mehnat sharoitlari 4 ta sinf bo’yicha baholanadi:

1. 
   sinf: optimal mehnat sharoitlari – ular ishlab chiqarishni oshiradi va diqqat-e’tiborni kam talab qiladi.
   
2. 
   sinf: mumkin bo’lgan mehnat sharoitlari – bu muhit va mehnat
   

jarayonining omillari ish joyidagi gigienik me’yorlarni buzmaydi.

Bu sharoitlar inson salomatligi va uning zurriyotiga xavf solmaydi.

3. 
   sinf: zararli mehnat sharoitlari – bunda ishlab chiqarish omillari gigienik normadan oshadi va inson sog’ligi, uning zurriyotiga zarar ko’rsatadi. Ular 4 darajali bo’ladi:
   

1. 
   Organizmda tiklanadigan funktsional o’zgarishlar bo’ladi.
   
2. 
   Organizmda jiddiy funktsional o’zgarishlar, kasalliklar keltirib chiqaradi.
   
3. 
   Kasb kasalliklariga olib keladi va surunkali kasalliklarni o’sishiga olib keladi.
   
4. 
   Yaqqol bo’lgan professional kasalliklarning rivojlanishiga va ish qobiliyatini vaqtinchalik yo’qotishga olib keladi.
   

4. 
   sinf: shikastlanishga (ekstremal) olib keladigan mehnat sharoitlari.
   

Ish vaqtida hayotga xavf soladigan va o’tkir professional kasalliklarga olib keladigan mehnat sharoitlari:

1. 
   Mehnat sharoitlari
   
2. 
   Xavfsiz mehnat sharoitlari
   
3. 
   Mumkin bo’lgan mehnat sharoitlari
   
4. 
   Zararli mehnat sharoitlari
   
5. 
   Ekstremal mehnat sharoitlari