O’quv uslubiy majmua

O’quv uslubiy majmua
 
 
 
 
 
 
 
 
Sohada AKT
 
75 
Rasmlar ma’lumotlarning grafik yoki tasvir ko’rinishi hisoblanadi. Internet 
tarmog’ida grafik ma’lumotlarning ko’plab turlari uchraydi, ya’ni: chizma (vektor), 
foto (rastr), harakatlanuvchi (animatsiya) hamda siqilgan rasmlar. Bunday grafik 
ma’lumotlar tarkibida matnli axborot mavjud bo’lmaydi. SHundan ko’rinib 
turibdiki, demak rasm ko’rinishidagi ma’lumotlar ustida faqatgina uning nomi yoki 
turi bo’yicha qidiruv olib borish mumkin. Ko’pgina internet qidiruv tizimlari grafik 
yoki tasvir ko’rinishidagi ma’lumotlarni qidirish uchun alohida bo’limga ega bo’lib, 
bu bo’lim orqali ixtiyoriy turdagi rasmlarni ularning nomlari bo’yicha qidiruvni 
amalga oshirish mumkin. Masalan, quyidagi rasmga shunday qidiruv tizimlarining 
biri tasvirlangan. 
9.5-rasm. Tasvirlarni qidirish. 
Internet tamog’ida matnli yoki rasm ko’rinishidagi ma’lumotlardan tashqari 
musiqa va video ma’lumotlarning ham ko’plab manbalari mavjud. Internet tarmog’i 
orqali har bir foydalanuvchi musiqa eshitishi, radio tinglashi, teledasturlar yoki 
videofilmlarni tomosha qilishi mumkin. Internet orqali radioeshittirish va 
teledasturlar namoyishi ma’lum, ushbu turdagi xizmatlarni taqdim etuvchi tizimlar 
(serverlar) tomonidan amalga oshiriladi. Internet orqali radio tinglash yoki 
teleko’rsatuvni tomosha qilish uchun ushbu tizimga bog’lanishni o’zi kifoyadir. 
Ammo musiqa va filmlar Internet tarmog’iga ulangan kompyuterlarda alohida 
material ko’rinishida saqlanadi. Ularni tinglash, tomosha qilish yoki kompyuterga 
ko’chirib olish uchun avvalo kerakligini qidirib topish zarur.
Musiqa va video materiallari ustida ham grafik (rasm) materiallar kabi uning 
nomi yoki izohi bo’yicha qidiruv olib borish mumkin. Bunda musiqa va filmlarni 
qidirib topish uchun qidiruv tizimi maydoniga materialning nomi yoki uning izohiga 
taalluqli biror jumla kiritiladi va qidiruv tizimi ishga tushiriladi. SHundan so’ng 
qidiruv tizimi tomonidan kiritilgan jumlaga mos keluvchi musiqa va video 
materiallar joylashgan veb-saytlarning ro’yxati shakllantiriladi. Ro’yxatdagi veb-
saytlar foydalanuvchi tomonidan birin – ketin ko’rib chiqiladi va kerakli materiallar 
kompyuterga saqlab olinadi. 
WWW.UZ – bu barcha foydalanuvchilar uchun yurtimizning Internet 
tarmog’idagi milliy segmenti axborotlaridan qulay tarzda foydalanish imkoniyatini 
beruvchi tizimdir. Milliy axborot-qidiruv tizimini rivojlantirish ishlari axborot va 
kompyuter texnologiyalarini rivojlantirish va joriy etish UZINFOCOM Markazi 
tomonidan olib boriladi. Milliy axborot-qidiruv tizimining asosiy xususiyatlaridan 
biri uning ko’p tilli axborot qidiruvi (ruscha, o’zbekcha) va boshqa milliy axborot 
tizimlari va ma’lumot omborlari bilan o’zaro ishlay olishidadir. 
WWW.UZ Internet tarmog’i foydalanuvchilariga milliy sigmentda joylashgan 
veb-saytlar bo’yicha qidiruv xizmatini taqdim etadi va qidiruvni veb-sayt manzili va 

---