O’quv uslubiy majmua

O’quv uslubiy majmua
 
 
 
 
 
 
 
 
Sohada AKT
 
7 
katta bo’lib, og’irligi 30 tonna edi, ENIAC 18000 elektron lampadan iborat va 500 
amalni 1 sek.da bajarardi. (1940-1955y) Tarkibi elektron lampalardan iborat bo’lgan 
barcha EHMlar – birinchi avlod mashinalari deb nomlangan.
1955 yildan boshlab ikkinchi avlod EHMlari paydo bo’la boshladi. Ulardan 
elektron lampalar o’rniga yarim o’tkazgichlar - tranzistorlar bilan almashtirilgan. 
Yangi avlod EHMlarining avvalgisidan afzalligi o’lchovi kichik, elektr energiyasini 
kamroq talab qilganligidir. Bu prinsiplar buyuk matematik Jorj Fon Neyman 
tomonidan 1946 yilda asoslab berildi. Uning fikricha markaziy protsessor xotirada 
saqlanayotgan dasturni boshqaradi. U ikki qismdan iborat bo’ladi: 
➢ 
boshqaruv qurilmasi, ya‘ni dastur buyruqlarini qabul qiluvchi va ularning 
bajarilishini ta‘minlovchi;
➢ 
arifmetik–mantiqiy qurilma, faqat hisoblashlar uchun mo’ljallangan. 
Undan tashqari ―tezkor xotira‖ – doimiy saqlovchilardan markaziy 
protsessorga borish va qaytish yo’lida oraliq ma‘lumotlarni saqlash uchun 
foydalaniladi. Bu oraliq ma‘lumotlarni saqlovchi qurilma (bufer) operativ xotira deb 
ataladi. Huddi shunda fon Neyman kompyuterning asosiy funksional ishlash 
prinsiplarini tavsiflab bergan.
―Axborot‖ so`zi lotincha ―informatsiona‖ so`zidan olingan bo`lib, 
qutilayotgan yoki bo`lib o`tgan voqea, xodisalar to`g`risidagi ma'lumotlarni 
bildiradi. Kundalik turmushda xar bir mutaxassis turli xil axborotlar bilan ish 
yuritadi. Axborot tushunchasi bir qancha fanlarda turlicha izoxlangan. Masalan: 
Falsafada axborot inson ongiga ta'sir etib, obyektiv reallikni aks ettiruvchi va 
xarakatlantiruvchi kategoriya sifatida ishlatiladi. Kibernetikada, informatika fanida 
axborot voqea - xodisa to`g`risidagi bilimlarni oshirish yoki noaniqlikni kamaytirish 
mezoni sifatida qo`llaniladi.
Kompyuterlarni 
ishlatish 
faoliyatida 
esa 
axborotdan 
boshqarish 
funktsiyalarini amalga oshiruvchi obyekt sifatida foydalaniladi. Axborot 
tushunchasi ma'lumot tushunchasi bilan uzviy bog`langan, lekin xar qanday 
ma'lumot axborot bo`lavermaydi. Masalan: olma desak, bir necha xil ma'noni 
tushunish mumkin: qizil olma deganda, mevaning ma'lum bir rangi tushuniladi, 
demak barcha ma'lumotlar axborotga aylanishi uchun voqea - xodisa to`g`risidagi 
butun xususiyatlarni ifodalashi lozim. Hozirgi kunda barcha axborotlarni nisbiy 
xolda quyidagi turlarga ajratish mumkin:

---