O’quv-uslubiy majmua O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligining 2020 yil 14-avgustdagi № bd-5110100 02 bilan tasdiqlangan falsafa fanidan namunaviy dastur asosida ishlab chiqilgan

Ijtimoiy-gumanitar fanlar metodlari. Ijtimoiy-gumanitar fanlarda kuzatish natijalari ko’p jihatdan kuzatuvchining shaxsiga, uning hayotiy qarashlariga va boshqa subyektiv omillarga bog’liq bo’ladi. Mazkur fanlarda oddiy (odatdagi) kuzatish (faktlar va hodisalar chetdan turib qayd etiladi) va ishtirokchilikka asoslangan (ichdan turib) kuzatish (bunda tadqiqotchi ma’lum ijtimoiy muhitga qo’shiladi, unga moslashadi va hodisalarni «ichdan» tahlil qiladi) farqlanadi.

Har qanday o’zgarish ma’lum ma’noda jarayondir. Harakat, bir tomondan, moddiy jismlar o’rtasidagi va ularni tashqil etuvchi unsurlar o’rtasidagi aloqadorlikning natijasi, ikkinchi tomondan, ulardagi o’zgarishlar sifatida namoyon bo’ladi.

Taraqqiyot - tizimni yangilashga olib keluvchi ilgarilama o’zgarish.

Taraqqiyot (rivojlanish) moddiy obyekt va ma’naviy omillarning 1) yangi sifatlarini yuzaga keltiradigan; 2) takrorlanmaydigan, aniq yo’nalishda yuz beradigan; 3) qonuniyatli asosda ro’y beradigan tub o’zgarishlardir. Mazkur uch xususiyat mavjud bo’lgandagina o’zgarish taraqqiyot darajasiga ko’tariladi.