O’quv-uslubiy majmua 5140300-Kimyo va ekologiya bakalavr ta’lim yo’nalishi talabalari uchun Tuzuvchi – kimyo fanlari nomzodi

Aminokislotalarni xromatografik ajratish
1 mg aminokislotalar (grikol, alanin, valin, fenilanin) eritmalari 1 ml suvda yoki etil spirtida 0,01 ml (10 ml, bitta o’rtacha kapilyar) n-butil spirt-40ml. sirka kislota konsentrlangan-10ml, 0,5 ml ning gidridning metil spirtidagi eritmasi
Erituvchi bu 40 ml n-butil spirti, 10ml muz sirka kislota va 50 ml suv aralashmasidir. Bu aralashma yaxshi sikitib aralashturiladi va tindirilgach ustki qismi ajratiladi va erituvchi sifatida ishlatiladi. Aminokislotalarni nigidrin bilan aniqlanadi u qizdirilganda ko’k rang paydo bo’ladi.

1-2 aminokislotalarni aniqlashda 0,5% nigidrinning metil spirtidagi eritmasi qo’llaniladi. Suvli yoki spirtrli har bir aminokislota eritmasi filtr qog’oziga ayrim- ayrim tomiziladi, quritiladi va qog’oz silindirda ushlagich bilan yuqoridan ushlab tomizilgan qismi slindir ostidagi erituvchigi tushiriladi va silindir usti maxkam yopiladi. 12-18 soatdan keyin uni olinadi, erituvchi yetgan joyi chiziladi, quritiladi (sovuq havo purkab, quritish shkafida). Quritilgan xromotogramma indikator ningidrin bilan pulverizator yordamida sepiladi, keyin 1 soat qorong’i yerda, yoki 5-10 min 1000 quritish shkafida ikkita filtr qog’ozi orasida quritiladi, shunda qizg’ish ranglar qog’ozda paydo bo’adi. Bu izlarni saqlab qolishuchun yana Ni SO₄ ning 10% suvli eritmasi bilan sepiladi (qizg’ish rang ) saqlanadi. Shundan keyin Rf hisoblanib quyidagi ma’lum Rf lar bilan solishtiriladi. Glikokol – 0.13; Alanin- 0.18; valin – 0,36; fenilanin- 0,46.

Bir asosli karbon kislotalarni aniqlash

0.5 mg bir asosli karbon kislotalarning (chumoli, sirka, propion, moy, valerian, kapron, enant, kapril.) 1ml suvdagi eitmasini 0,01 ml (10 ml bitta o’rtacha kapillyar) N- butil spirti- 1,5 n ammiak eritmasi – 200ml,) 4% suvli KJ erimasi – 50 ml, 0,1 % -li suvli kaliy yodnovatoksiliy eritmasi- 50ml, 0,5% - suvli kraxmal eritmasi – 50 ml. yuqorida bajarganimizday filtr qog’ozga 0,01 ml har kislotadan ayrim- ayrim nuqtalardan tomiziladi. Harakatchan suyuqlik sifatida n- butil spirti, 1,5 n – to’yingan ammiak eritmasidan yaxshi aralishtiriladi, tindiriladi, yuqori qismi ajratiladi.

Filtr qog’ozi silindirga tushiriladi tubida yuqoridagi erituvchi. Silindir yopilgach, finishga yaqinlashguncha qarab turiladi, keyin olinadi, front chizib qo’yiladi, quritiladi, keyin bu qog’ozni bir necha sekund 0,4 % - suvli KJ, 0,1% li kaliy yodnovatoksiliy, 0,5 %- kraxmal eritmalari teng miqdorda aralashtirilgan vonnochkaga botiriladi. Kislota o’rnida qizg’ish rang paydo bo’ladi.

Ma’lum kislotalar Rf lari, n-butanol- suv-ammiak.
Chumoli -0,1 , sirka- 0,11, propion- 0,19, moy- 0,29, valareyan- 41, kapron- 0,53, enant-0,62, kapril- 0,65.