O’quv savollari kirish. Asosiy qism

COVID-19 koronavirusi: O'zbekiston va jahon bo'yicha statistika

O'zbekistonda

Sana	Umumiy qayd etilgan bemorlar	Yangi zararlanish holatlari	Tuzalganlar, umumiy	Vafot etganlar, umumiy
21 fevral	79 681	27	78 171	622
20 fevral	79 654	22	78 152	622
19 fevral	79 632	34	78 127	622
18 fevral	79 598	50	78 100	622
17 fevral	79 548	51	78 059	622
16 fevral	79 497	36	77 993	622
15 fevral	79 461	19	77 969	622
14 fevral	79 442	26	77 928	622
13 fevral	79 416	35	77 890	622
12 fevral	79 381	41	77 829	622
11 fevral	79 340	37	77 780	622
10 fevral	79 303	66	77 726	622
9 fevral	79 237	33	77 648	621
8 fevral	79 204	42	77 609	621
7 fevral	79 162	64	77 564	621
6 fevral	79 098	53	77 522	621
5 fevral	79 045	56	77 490	621
4 fevral	78 989	73	77 443	621
3 fevral	78 916	57	77 368	621
2 fevral	78 859	58	77 333	621
1 fevral	78 801	46	77 286	621
31 yanvar	78 755	44	77 221	621
30 yanvar	78 711	39	77 191	621
29 yanvar	78 672	70	77 146	621
28 yanvar	78 602	46	77 084	621
27 yanvar	78 556	46	77 047	621
26 yanvar	78 510	39	76 997	621
25 yanvar	78 471	42	76 912	621
24 yanvar	78 429	54	76 862	621
23 yanvar	78 375	58	76 815	621

Dunyoda (TOP 50)

#	Davlat	Umumiy qayd etilgan bemorlar	Tuzalganlar, umumiy	Vafot etganlar, umumiy
1	🇺🇸  AQSH	28 134 115	0	498 897
2	🇮🇳  Hindiston	11 005 850	10 699 410	156 385
3	🇧🇷  Braziliya	10 168 174	9 095 692	246 504
4	🇬🇧  Buyuk Britaniya	4 127 574	11 311	120 810
5	🇷🇺  Rossiya	4 117 992	3 672 084	81 926
6	🇫🇷  Fransiya	3 597 540	253 337	83 546
7	🇪🇸  Ispaniya	3 133 122	150 376	67 101
8	🇮🇹  Italiya	2 809 246	2 324 633	95 718
9	🇹🇷  Turkiya	2 638 422	2 523 760	28 060
10	🇩🇪  Germaniya	2 394 515	2 204 110	67 946
11	🇨🇴  Kolumbiya	2 226 262	2 120 366	58 834
12	🇦🇷  Argentina	2 064 334	1 866 501	51 198
13	🇲🇽  Meksika	2 041 380	1 595 320	180 107
14	🇵🇱  Polsha	1 638 767	1 378 414	42 171
15	🇮🇷  Eron	1 574 012	1 344 791	59 483
16	🇿🇦  Janubiy Afrika	1 503 796	1 412 015	49 053
17	🇺🇦  Ukraina	1 351 190	1 187 434	26 470
18	🇵🇪  Peru	1 283 309	1 183 238	45 097
19	🇮🇩  Indoneziya	1 278 653	1 087 076	34 489
20	🇨🇿  Chexiya	1 153 159	1 014 997	19 214
21	🇳🇱  Niderlandiya	1 071 223	14 061	15 340
22	🇨🇦  Kanada	850 737	798 129	21 675
23	🇨🇱  Chili	799 460	756 764	20 042
24	🇵🇹  Portugaliya	797 525	699 222	15 962
25	🇷🇴  Ruminiya	779 695	724 333	19 847
26	🇧🇪  Belgiya	754 473	0	21 903
27	🇮🇱  Isroil	750 043	703 791	5 577
28	🇮🇶  Iroq	667 937	618 509	13 272
29	🇸🇪  Shvetsiya	631 166	0	12 649
30	🇵🇰  Pokiston	572 334	535 491	12 617
31	🇵🇭  Filippin	561 169	522 843	12 088
32	🇨🇭  Shveytsariya	547 775	317 600	9 887
33	🇧🇩  Bangladesh	543 351	491 367	8 349
34	🇲🇦  Marokash	481 155	464 664	8 554
35	🇦🇹  Avstriya	445 374	420 509	8 386
36	🇷🇸  Serbiya	436 640	0	4 337
37	🇯🇵  Yaponiya	424 988	398 765	7 485
38	🇭🇺  Vengriya	403 023	306 621	14 299
39	🇸🇦  Saudiya Arabistoni	375 006	366 094	6 461
40	🇦🇪  Birlashgan Arab Amirliklari	370 425	359 697	1 125
41	🇯🇴  Iordaniya	363 728	335 876	4 554
42	🇱🇧  Livan	355 073	268 071	4 340
43	🇵🇦  Panama	336 521	320 668	5 742
44	🇸🇰  Slovakiya	292 143	255 300	6 505
45	🇲🇾  Malayziya	283 569	249 209	1 056
46	🇧🇾  Belarus	278 312	268 530	1 912
47	🇪🇨  Ekvador	274 673	238 817	15 536
48	🇳🇵  Nepal	273 431	269 876	2 061
49	🇬🇪  Gruziya	268 355	261 637	3 435
50	🇰🇿  Qozog'iston	257 100	232 504	3 152

2.Covid 19 haqida faktlar va koronavirusning alomatlari.

1-fakt. Covid-19 va SARS-CoV-2 bir xil tushuncha emas. Covid-19 — bu yangi koronavirus keltirib chiqaradigan kasallik(D- “disease” soʻzining qisqartmasi) boʻlsa, SARS-CoV-2 bu virusning oʻzidir.

2-fakt. CoV bu CoronaVirusʼning qisqartmasi. Tashqi koʻrinishidan tikansimon shohlari bilan quyosh tojini eslatib yuboradigan viruslar oilasi shunday nomlanadi. Ularning soni qariyb 40 ta.

3-fakt. Koronaviruslarni oʻzini boshqa qilib koʻrsatadigan qalloblarga oʻxshatishadi. Chunki uning har bir tikani uchi oʻzini xuddi foydali modda molekulasi qilib koʻrsatadi va bunga “uchgan” hujayra retseptorlari uni oʻziga tortadi, natijada tikan orqali hujayraga viruslar tarqaladi. Yuqish ana shunday kechadi.

4-fakt. “Yangi koronavirus”( novel yoki nCoV) atamasi bu ilgari nafaqat olimlarimiz, balki hujayralarimiz uchratmagan virusni anglatadi.

5-fakt. Ikki million yillik evolyutsiya jarayonida insonlarning immun tizimi aksariyat maʼlum boʻlgan infeksiyalarga qarshi kurashishni oʻrgandi. Ammo toʻsatdan paydo boʻlgan yangi koronavirus inson immun tizimini gʻaflatda qoldirdi — shu bois unga qarshi kurashish juda qiyin kechmoqda va infeksiya yuqtirib olish esa aksincha juda oson kechmoqda.

6-fakt. Hujayraga tushgan virus uning ustidan nazoratni qoʻlga oladi va hujayra uchun odatiy oqsillar oʻrniga oʻzining cheksiz nusxalarini ishlab chiqarishga majburlaydi. Shunday qilib zanjir reaksiyasi boshlanadi. Oqibatda hujayra nobud boʻlsa, infeksiya tashuvchi esa yuqumli boʻlib qoladi.

7-fakt. Yuqtirishning dastlabki bosqichida yangi koronavirus tomoq va yuqori nafas olish yoʻllarida faol koʻpayadi. Shundan soʻng pastga tushib, shamollashni chaqirgan holda oʻpkagacha yetib boradi.

8-fakt. Aynan shuning uchun ham yuqtirishning birinchi belgisi yoʻtaldir. Shundan soʻng harorat koʻtarilishi boshlanadi.

9-fakt. Yoki boshlanmasligi ham mumkin. Masalan, Uxanga kelgan bemorlardan 30 foizining tana harorati shifoxonaga olib kelinganda meʼyorida boʻlgan.

10-fakt. Virusni yuqtirib olganlarning baʼzilari(18 foizi yoki har beshinchi bemor)da esa hatto yoʻtal holati kuzatilmagan. Bunday paytda kasallik belgisiz oʻtadi. Odam hatto kasal ekanligini oʻzi bilmaydi.

Bugungi kunda dunyo OAVlarining asosiy mavzusi — koronavirus infeksiyasi. Kundan kunga dunyo boʻyicha tarqalish surʼati ortib borayotgan ushbu infeksiya haqida maʼlumotlar ham koʻpayib bormoqda.

Quyida dunyoning yetakchi mutaxassislari xulosalari va OAV tomonidan taqdim etilgan xabarlar asosida ushbu infeksiya haqida 80 ta muhim fakt jamlangan. Ushbu toʻplam koronavirus haqida tushunchalaringizni mukammal boʻlishiga yordam beradi, degan umiddamiz.

Eng muhimi, vahima qilmang. Davlat va mutaxassislar tavsiyalariga amal qiling. Uyda qoling! Bu bilan Siz oʻzingiz va yaqinlaringizni asragan boʻlasiz...

11-fakt. Shu bois bunday kasallik simptomlari kuzatilmagan bemor infeksiyaning faol tashuvchisi boʻlib qoladi va boshqalarga yuqtirishda davom etishi mumkin.

12-fakt. Covid-19 yengil formasining alomatlari mavsumiy grippga juda oʻxshash boʻladi — quruq yoʻtal, isitma, umumiy zaiflik, baʼzida mushaklar yoki bosh ogʻrigʻi.

13-fakt. Bunday holatda oddiy gri ppga oʻxshab uyda davolanadi.

14-fakt.. Koronavirusning eng noodatiy alomatlaridan biri bu taʼm va/ yoki hid bilishning yoʻqolishi.

15-fakt.. Bu barcha yuqtirganlarda uchramaydi. Ammo ushbu virusni yuqtirilganini yagona alomati boʻlishi mumkin.

16-fakt. Shu bois agar siz toʻsatdan hidni yoki taʼmni his qilishni sezmay qolsangiz, zudlik bilan ehtiyot choralarini koʻring.

17-fakt.. Eng muhimi: Koronavirus infeksiyasini yuqtirgan odam toki uning birinchi alomatlari sezilmaguncha atrofdagilar uchun katta xavf tugʻdirishi mumkin — yaʼni u kasallik rivojlangunga qadar boshqalarga yuqtirishda davom etadi.

18-fakt. Virus odamni oʻlimiga sababchi boʻlsa, shu bosqichdan uning tarqalish toʻxtaydi. Yaʼni, virus tufayli hayotdan koʻz yumgan odamning jasadi virus tashuvchi boʻlmas ekan.

19-fakt. SARS-CoV-2 — umuman boshqa toifadagi kasallik. U bilan zararlangan odam simptomlari paydo boʻlsa yoki boʻlmasa ham faol tashuvchi boʻlib qolaveradi. Bu esa infeksiyani keng tarqalishiga sabab boʻladi. Bu juda yomon alomat.

20-fakt. Har bir yangi koronavirus tashuvchisi oʻrtacha 2 nafardan 4 nafargacha sogʻlom odamga infeksiyani yuqtirishi mumkin. Bu miqdor mavsumiy grippdan (1,3) yuqori, ammo qizamiqdan (12+) past.

Yangi koronavirus Xitoyda 2019 yil dekabrda aniqlanib, shu paytdan boshlab dunyo mamlakatlari bo‘ylab tarqalmoqda. Koronavirus nafas olish hujayralarini shikastlaydi.

Inkubatsion davri 2 kundan 14 kungacha davom etadi. Hozirgi kunda virus tarqalishi asosan odamdan odamga, ko‘pincha yaqin aloqa oqibatida o‘tishi evaziga yuz bermoqda. Virusni yuqtirmaslik va undan himoyalanish uchun SSV tavsiyalar berdi.

Koronavirus alomatlari:

• 
  Isitma, yo‘tal, holsizlik va nafas qisishi.
  

Xavf guruhiga kimlar kiradi?

Yangi koronavirusni barcha yoshdagi odamlar yuqtirishi mumkin. Yoshi katta, surunkali kasallikka yo‘liqqan, immuniteti zaiflashgan odamlar kasallikni boshdan kechirishi qiyinroq kechishi mumkin.

Koronavirusga qarshi vaksina bormi?

Hozirgi kunda infeksiyaning oldini olish uchun vaksina, shuningdek, 2019-nCoV virusga qarshi maxsus davolash mavjud emas. Klinikalar tomonidan testdan o‘tkazilib, o‘ziga xos davolash usullari bugun o‘rganilmoqda. Sog‘liqni saqlash vazirligi Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti va dunyo davlatlarining mutaxassislari bilan birgalikda virusga qarshi yangi vaksina va davolash metodlarini yaratish ustida faol ishlashmoqda.

Yuqtirib olish xavfini qanday kamaytirish mumkin?

• 
  Qo‘llarni tez-tez va yaxshilab sovun bilan oqar suvda yuvish, spirtli dezinfeksiyalovchi vositalardan foydalanish, ovqat qilish davomida hamda undan oldin va keyin, shuningdek, ovqatlanishdan oldin, hojatxonadan yoki hayvon bilan aloqadan keyin qo‘llarni yuvish;
  
• 
  Yuzingizni qo‘lingiz bilan ko‘p ushlamang;
  
• 
  Imkon qadar teatr, kinoteatr, aeroport, vokzal bozor va katta do‘konlar kabi ko‘p odam yig‘iladigan joylarga borishni kamaytiring. Bozorga borganda hayvonlar bilan bevosita aloqa qilishdan chekining;
  
• 
  Yo‘talganda, burun qoqqanda va aksirganda og‘iz bilan burunga bukilgan tirsak, yeng yoki salfetkani tuting. Undan keyin salfetkani darhol axlatga tashlang va qo‘lingizni yuvishni unutmang;
  
• 
  Shamollash yoki gripp alomatlariga ega odamlar bilan yaqin aloqa qilishdan chekining. Yaqin aloqa deganda bemor bilan ikki metr doirasida, u bilan bir xonada yoki uzoq vaqt mobaynida kasal yuqtirgan bemorga qarash zonasida individual himoya vositalarisiz (xalat, qo‘lqop, niqob) bo‘lish tushuniladi. Shuningdek, yaqin aloqa bemor bo‘lgan xonaga qatnash, kasal yuqtirgan odamdan ajralib chiqqan suyuqlik, masalan, balg‘am, bilan aloqani o‘z ichiga oladi;
  
• 
  Kasallikning ilk alomatlari kuzatilganda, uyda qoling va darhol shifokorga murojaat qiling.
  

Oziq-ovqat xavfsizligi uchun zarur chora-tadbirlar

• 
  Xom go‘sht va pishirilgan mahsulotlar uchun alohida pichoq va chopish taxtalarini ishlating;
  
• 
  Pishirilgan mahsulotlar bilan muomala qilishdan oldin xom mahsulotlarni, ayniqsa, go‘sht va sut mahsulotlarini ushlagandan keyin qo‘llarni astoydil yuving;
  
• 
  Go‘sht mahsulotlarini ovqatga ishlatish sharti shuki, ular yaxshilab qaynatilgan yoki qovurilgan, ya’ni puxta pishirilgan bo‘lishi kerak;
  
• 
  Kasal hayvon yoki kasallik oqibatida o‘lgan hayvon go‘shtini aslo ovqatga ishlatmang;
  
• 
  Kelib chiqishi hayvonlarga mansub mahsulotlarning xom yoki chala qaynatilganlarini iste’mol qilishdan chekining. Kesishma zararlanishga yo‘l qo‘ymaslik uchun xom go‘sht, sut bilan ehtiyotkor muomala qilish lozim. Sutni yaxshilab qaynating.
  

Infeksiyadan himoya vositasi sifatida og‘iz va burun uchun mo‘ljallangan tibbiy niqobni taqib yurish qanday holatlarda shart?

• 
  Sizda respirator infeksiya alomatlari kuzatilsa – yo‘tal, nafas olishda qiynalish bo‘lsa;
  
• 
  Respirator infeksiya alomatlariga ega bemorga qarayotgan bo‘lsangiz;
  
• 
  Sog‘liqni saqlash tizimi xodimi bo‘lib, respirator infeksiya alomatlariga ega bemorlarni borib ko‘rsangiz tibbiy niqobni taqib yurishinigiz shart.
  

Spirtli vositalar yordamida bolalar qo‘lini dezinfeksiya qilish uchun zarur shart-sharoitlarni majburiy tartibda yarating

• 
  Bolalarga qo‘llarni sovun bilan astoydil va tez-tez yuvish, spirtli dezinfeksiyalovchi vositalardan foydalanish, ovqatlanishdan oldin hamda hojatxonadan keyin qo‘llarni yuvish, dars va tanaffus paytida spirtli nam salfetkalarda artish zarurligi haqida eslatib turing;
  
• 
  Bolalarga yuzlarini ko‘p qo‘l bilan ushlamaslikni tavsiya eting ;
  
• 
  Bolalar yo‘talganida, burun qoqqanida va aksirganida og‘iz bilan burunga dastro‘mol yoki salfetkani tuting. Undan keyin dastro‘mol yoki salfetkani darhol axlatga tashlang va qo‘lni yuving;
  
• 
  Bolalarga shamollash yoki gripp alomatlariga ega odamlar bilan muloqot yoki yaqin aloqa qilishdan chekinishni ayting (yaqin aloqa deganda bemor bilan ikki metr doirasigacha turish);
  
• 
  Bolalarda ilk kasallik alomatlari kuzatilganda, uyda qolish va darhol shifokorga murojaat qilishni tavsiya qiling;
  
• 
  Bog‘cha bolalaridan birontasi kasallansa, darhol uni izolyasiya qiling, kasallanish haqida ota-onasiga xabar bering va tez tibbiy yordam chaqiring;
  
• 
  Bollarga doim og‘iz va burun uchun mo‘ljallangan tibbiy niqoblaridan foydalanishni hamda yashash uylari va sinf xonalarini toza havo bilan shamollatishni tavsiya eting.
  

O’spirinlik – murakkab davr, koronavirus kasalligi (COVID-19) esa uni yanada murakkablashtirishi mumkin. Maktablarning yopilishi va tadbirlarning bekor qilinishi tufayli ko'plab o'spirinlar hayotlaridagi muhim lahzalardan xusuasn maktabga borish va do'stlari bilan muloqatda bo’lishdan voz kechishga majbur bo’lmoqdalar.

Tarqalayotgan kasallik tufayli hayotdagi o'zgarishlarga duch kelayotgan,  xavotirlanish, yakkalanish va tashvishni his qilayotgan o'spirinlar ular yolg'iz emassliklarini bilishlari zarur. Yoshlar o'z ruxiy holatini qanday boshqarishlari mumkinligi to’g’risida o’spirinlar bilan ishlash bo’yicha tajribali psixolog, kitoblari eng ko'p sotiladigan muallif, oylik “New York Times” kolumnisti doktor Liza Deymur bilan suhbatlashdik.

1. Tashvishlanishingiz butunlay normal reaksiya ekanligini tan oling

Maktabning yopilishi va xavotirli sarlavhalar sizni tashvishga solayotgan bo'lsa, bunda siz yagona emassiz. Aslida, siz buni shunday his qilishingiz kerak. "Tashvishlanish, aslida, bizni tahdidlardan ogohlantiradigan va o'zimizni himoya qilish choralarini ko'rishga yordam beradigan normal va sog'lom funktsiya ekanligini psixologlar ko'pdan beri tushunib yetishgan," deydi doktor Deymur. "Tashvishlanishingiz sizga ayni daqiqada muhim bo’lgan qarorlarni qabul qilishga yordam beradi. Masalan, boshqalar bilan muloqotni cheklash, katta guruhlarda vaqt o'tkazmaslik, qo'llarniingizni yuvish va yuzingizga tegmaslik kabi." Bu his-tuyg'ular nafaqat sizni, balki boshqalarni ham xavfsiz saqlashga yordam beradi. "Sju yo’sinda hamjamiyatimiz a'zolariga ham g'amxo'rlik qilamiz. Atrofimizdagi odamlar haqida ham o'ylaymiz."

COVID-19 bilan bog’liq bezovtalikni tushunish mumkin bo'lsa-da, siz "ma'lumot olish uchun yoki ishonchli bo'lmagan kanallar orqali olinadigan ma'lumotni tekshirish uchun" ishonchli manbalardan (masalan, UNICEF va Jahon sog'liqni saqlash tashkiloti saytlaridan) foydalanayotganingizga ishonch hosil qiling,"- deb tavsiya qiladi doktor Deymur.

Sizda kasallik alomatlari paydo bo’lganidan xavotir olsangiz, bu haqida ota-onangiz bilan gaplashish juda muhimdir. “Shuni inobatga olish kerakki, COVID-19 odatda, ayniqsa bolalar va yoshlarda engil formadaa o’tadi,”- deydi doktor Deymur. Bu kasallikning ko’p simptomlarini davolash mumkin.

Doktor Deymur o’spirinlarga o'zlarini yomon his qilayotgani yoki virus haqida tashvishlanayotganlarini ota-onalarig ayoki o’zlari ishingan yoshi kattalarga yordam olosh uchun  aytib berishin tavsiya qiladi.

Va yodda saqlang: "Biz o'zimizni va boshqalarni himoya qilishimiz hamda vaziyatni nazorat qilish imiz uchun ko'plab samarali usullar mavjud. Qo'llarni tez-tez yuvib turish va ularni yuzga tekkizmaslik hamda ijtimoiy masofani saqlash shular jumlasiga kiradi."

Koronavirus simptomlari virus odam organizmiga tushganidan so‘ng o‘rtacha 5-6 kundan so‘ng ma’lum bo‘ladi. Uning inkubatsion davri 14 kun davom etadi. 

COVID-19 alomatlari quyidagi tartibda namoyon bo‘ladi:

1-4 kun. Asosiy alomati – tana harorati ko‘tariladi. Ba’zilarda mushaklar og‘rishi, quruq yo‘tal, ko‘ngil aynishi va ich ketishi kuzatiladi. Kasallik boshlanishi yengil shaklda bo‘lishi ham mumkin, bunda bemor jiddiy qabul qilmaydi.

5-6 kun. Nafas olish qiyinlashadi. Ayniqsa, mavsumiy kasalliklari bor yoshi kattalar, qariyalarda kuzatiladi.

7-8 kun. Nafas olish yanada qiyinlashadi, biroq ushbu davrda boshqa alomatlar kuchsizlanishi mumkin.

9-10 kun. Infeksiyani boshidan og‘ir kechirayotgan bemorlar jonlantirish bo‘limiga o‘tkaziladi. Barcha alomatlarga qorin sohasida og‘riq ham qo‘shiladi.

12-kun. Bemorlar tuzala boshlaydi, harorat ko‘tarilishi to‘xtaydi.

17-kun. Sog‘ayganlarga javob beriladi.


3. COVID 19 QARSHI VAKSINA SPUTNIK V HAQIDA MA’LUMOT

Pandemiya global miqyosda qator ijtimoiy-iqtisodiy qiyinchiliklarni keltirib chiqardi, sport va madaniy tadbirlar keyinga qoldirilishi yoki bekor qilinishiga sababchi boʻldi, dori-darmon, elektronika mollari hamda oziq-ovqat mahsulotlari yetishmovchiligi yuzaga kelishi haqida xavotirlarga sabab boʻldi.Shuningdek, Internetda virus va pandemiya haqida notoʻgʻri maʼlumotlar hamda fitna nazariyalari urchidi, turli mamlakatlarda ksenofobiya va irqchilik holatlari kuzatildi, vahimaga tushgan xaridorlar tualet qogʻozi kabi mollarni koʻp miqdorda sotib olishi kuzatildi.Respublika aholisini emlash ishlari mart oyida boshlanishi rejalashtirilgan. Oldinroq yil oxirigacha etti million kishi emlanishi haqida xabar berilgan edi.

TOSHKENT, 16 fevral - Sputnik. O'zbekistonda 2021 yil oxiriga qadar aholining aksariyat qismini COVID-19ga qarshi emlash rejalashtirilgan, deya xabar beradi respublika Vazirlar Mahkamasi huzuridagi shtab-kvartirada.

Davlat byudjeti ijtimoiy himoyaga muhtoj odamlarni va aholining boshqa zaif guruhlarini moliyalashtiradi. Bosh shtab shuningdek, O'zbekiston rasmiylari COVAX mexanizmi ostida 2,5 million dozagacha AstraZeneca vaktsinasini olishni kutayotganini, 800 ming dozadan iborat birinchi partiyasi mart oyida etkazib berilishi kutilayotganligini aytdi. Bungacha respublikaning Sanitariya-epidemiologik obodlik va sog'liqni saqlash xizmati (SES) O'zbekiston Respublikasi hukumati COVAX mexanizmi doirasida COVID-19 rusumidagi 12 ta vaktsina ishlab chiqaruvchi bilan muzokaralar olib borayotganligini aytgan edi. Xususan, biz Amerikaning Pfizer kompaniyasi va uning nemis sherigi BioNTech tomonidan ishlab chiqarilgan 100 ming dozali Comirnaty sotib olish to'g'risida ham gaplashmoqdamiz. O'tgan hafta SES boshlig'i o'rinbosari Botir Qurbonov o'zbek tomoni Rossiyaning Sputnik V rusumli koronavirusga qarshi vaktsinasini sertifikatlashni boshladi, bu jarayon 15-20 kun davom etishi mumkinligini aytdi.

O'zbekistonda koronavirus bilan bog'liq vaziyat barqarorlashdi, ammo xalqaro vaziyat va yangi shtammlarning paydo bo'lishi aholini ommaviy emlashni talab qiladi. Respublikada ulardan foydalanish yoki hatto ishlab chiqarishni boshlash uchun bir vaqtning o'zida bir nechta dorilar ko'rib chiqilmoqda. O'zbekistonlik olimlar o'zlarining vaktsinasini yaratish bo'yicha izlanishlarni davom ettirmoqdalar, ammo hozirgacha tayyor dori yo'q - JSST tomonidan ro'yxatdan o'tgan va tasdiqlangan namunalar sinovdan o'tkazilmoqda. Xususan, respublika Rossiyaning Sputnik V vaktsinasidan foydalanish imkoniyatini ko'rib chiqmoqda - klinik sinovlar uchun 100 dozalar 2020 yil dekabr boshida mamlakatga etkazib berildi. O'zbekiston ushbu vaktsinani ishlab chiqarishni o'z hududida mahalliylashtirish imkoniyatini istisno qilmadi, masalan, Qozog'iston allaqachon qilgan va Turkiya tez orada rejalashtirmoqda. Bundan tashqari, COVID-19 ga qarshi Xitoy vaktsinasi Anhui Zhifei Longcom Biopharmaceutical, shuningdek sinovdan o'tkazilmoqda; XXRdan ushbu preparatni sinovdan o'tkazish uchun 5 ming ko'ng illi tanlangan. Biroq, tadqiqotlarning vaqt jadvallari juda ta'sirli: natijalar 2022 yilgacha ma'lum bo'ladi.

Xalqaro COVAX dasturi Germaniya va AQShda ishlab chiqarilgan Comirnaty vaktsinasidan foydalanish imkoniyatlarini ko'rib chiqmoqda. Tadqiqot uchun preparatning 100 ming dozasini buyurgan, ammo uning ishlatilish vaqti va hajmi hozircha noma'lum. Umuman olganda, O'zbekiston koronavirusga qarshi kurashga 2021 yil uchun 3 trillion so'm (taxminan 300 million dollar) ajratdi, shu jumladan aholini COVID-19ga qarshi emlash xarajatlari. Fuqarolarni ommaviy emlash fevral oyining oxiridan mart oyining boshigacha boshlanishi mumkinligi haqida ma'lumot bor edi, ammo vaqt haqida rasmiy ma'lumot yo'q. Umuman olganda, 2021 yilning yoziga qadar ular respublika aholisining 60 foizigacha emlashni niyat qilmoqdalar.

Har holda, siz kontrendikatsiyalar haqida eslashingiz kerak. Har bir dori o'ziga xos bo'lishi mumkin, ammo umumiy shartlar mavjud. Masalan, koronavirus yoki SARS kasalligiga chalinganlarga emlash mumkin emas. Ushbu dorilar, shuningdek, emlash tarkibiy qismlariga alerjisi bo'lganlar uchun kontrendikedir. Yuqumli, yuqumsiz yoki surunkali kasalliklarga chalingan bemorlarga emlash rad etiladi. Cheklovlar homilador ayollar va oxirgi oyda boshqa emlashlarni olgan fuqarolarga nisbatan qo'llaniladi (masalan, grippga qarshi). Har holda, emlash to'g'risida qaror qabul qilishdan oldin, har bir kishi sog'lig'ining xususiyatlarini inobatga olgan holda shifokor bilan maslahatlashishi kerak. O'zbekiston COVID-19ga qarshi qanday kurashmoqchi va qanday dorilarni ko'rib chiqayotgani haqida ko'proq ma'lumot olish uchun bizning infografikamizga qarang.

Xulosa

Yangi xulosa: Koronavirus hali ham chidamli va yuqumli - pul, telefon, zanglamaydigan po'latdan ehtiyot bo'ling, deydi olimlar.

Kovid-19 ni qo'zg'atadigan virus 28 kun davomida banknotalarda, telefon ekranlarida va zanglamaydigan po'latda saqlanib qoladi, deydi tadqiqotchilar. Avstraliya Milliy Ilmiy Agentligi tadqiqotchilari SARS-Cov-2 ilgari o'ylanganidan uzoqroq ishlashini aniqladilar. Tajriba yorug'lik bo'lmagan joyda o'tkazildi. Chunki ultrabinafsha nurlar virusni o'ldirishi allaqachon isbotlangan.Taqqoslash uchun, gripp virusi bunday sharoitda 17 kungacha yashashi mumkin.Journal of Virology jurnalida chop etilgan tadqiqotda SARS-Cov-2 ning sovuq sharoitga qaraganda issiq sharoitda saqlash muddati qisqa bo'lganligi va virus +40 ° C da 24 soat ichida yo'q bo'lib ketganligi aniqlandi.Shuningdek, g'ovakli materiallarda, masalan, matolarda virusning 14 kundan ortiq borligi aniqlanmagan va virus ularda silliq yuzalarga qaraganda qisqa vaqt davomida saqlanib qoladi.

«Mening fikrimcha, yuqumli viruslar bir necha kun emas, balki sirt shilliq qavatida saqlanib qolishi mumkin.

Lansetda chop etilgan maqolasida Rutgers universiteti mikrobiologiya professori Emmanuel Goldman "virus jonsiz yuzalar orqali yuqishi ehtimoldan yiroq", deb yozgan. Uning so'zlariga ko'ra, yuz infektsiyasini yuqtirish xavfi yuqori degan xulosaga kelgan tadqiqotda "haqiqiy hayot sharoitlari juda kam hisobga olingan".

REFERAT

Mavzu: COVID 19pandemiyasining paydo bo’lishi va unga qarshi vaksina


Bajardi: kt l-nt Raximov N.A.


Toshkent 2021