O‘quv qo‘llanma toshkent – 2022 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

2. Umumiy ma’lumotlar

Kompyuter texnologiyalari katta hajmdagi axborotlarni saqlaydi va qayta ishlash imkoniyatiga egadir. Turli xil turdagi axborotlarni saqlashda, qayta ishlashda va uzatishda ma’lumotlar omboridan foydalaniladi.

Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari – bu ma’lumotlar bazasini yaratish imkoniyatini beruvchi dasturlar majmuasi.



kirish

Ma’lumotlar bazasi


MBBT

Interfeys




Chiqish

Xozirgi kunda ma’lumotlar bazasini turli ko’p, lekin ko’p tarkalganlari quyidagilar:

• 
  Markazlashtirilgan MB bitta hisoblash mashina xotirasida joylashadi;
  
• 
  Tarmoqlangan MB bir nechta qismdan iborat bo’lib, tarmoqda joylashgan bir nechta hisoblash masinalari xotirasida joylashadi;
  
• 
  Relyatsion MB eng oddiy va ko’p ishlatiladigan birlanchi axborotlarni jadval ko’rinishida yaratish imkoniyatini beradigan;
  
• 
  Ierarxik MB umuniy tomoyilga ega bo’lgan ma’lumotlarni o’zaro bo’glangan holda ifodalangan holda joylashtiradi. Bunda bog’lanish bir tomonlama bo’ladi kattadan kichkinaga karab.
  

MS Access dasturida ma’lumotlar baza (MB)sini tashkil qilishning bir qancha usullari bor:
1. Shablon yordamida MB ni yaratish;
2. MBni yaratish;
3. Microsoft Access jadvaliga boshqa manbadan ma’lumotlar qo’yish;
4. Boshqa manbadan ma’lumotlarni import qilish;
5. Mavjud MBni ochish.
Office Access ishga tushganida Nachalo raboti s Microsoft Office Access oynasi hosil bo’ladi.


Shablon yordamida MB ni yaratish.
Microsoft Accessda MB yaratishni tezlatish maqsadida shablonlardan foydalaniladi. Shablon – bu muayyan vazifani bajarish uchun barcha, jadvallar, so’rovlar, formalar va hisobotlarga ega tayyor MBsidir.
Shablon yordamida MB ni yaratish uchun Accessni ishga tushiring.

• 
  Nachalo raboti s Microsoft Office Access oynasining chap tomonidagi Kategorii shablonov sohasida bir necha shablonlar tasvirlangan.
  
• 
  1. Kerakli shablonni tanlang.
  

2. Microsoft Access oynasining o’ng sohasida Imya fayla maydonida MBning birlamchi nomi paydo bo’ladi. Faylning nomini o’zgartirish yoki uni boshqa papkaga joylashtirish mumkin.
3. Sozdat tugmasini bosing.
Access avval MBni yaratadi so’ngra uni ochadi. Ekranda ma’lumotlarni kiritish uchun forma hosil bo’ladi.
Microsoft Office Online veb-tugunidan shablonni yuklash.
Agar Nachalo raboti s Microsoft Office Access oynasidan mos shablon topilmasa, u holda Microsoft Office Onlinedan kerakli shablon topish mumkin.
Accessni ishga tushiring. Agar MB ochilgan bo’lsa, u holda Microsoft Office tugmasini bosing, so’ngra Zakrit bazu dannix bandini tanlang.
Nachalo raboti s Microsoft Office Access oynasining pastki qismida joylashgan Takje na veb-uzle Office Online sohasidan Shabloni punktini tanlang.
Operaning yangi oynasida Microsoft Office Online ochiladi. Microsoft Office Online veb tugunidan kerakli shablonni qidiring va yuklang.
2.Shablon yuklanganidan so’ng yangi MB quyidagi papkalardan biriga saqlanadi:

• 
  Microsoft Windows Vistac:\Users\Imya polzovatelya\Dokumenti;
  
• 
  Microsoft Windows Server 2003; c:\Documents and Settings\ Imya polzovatelya \Moi dokumenti;
  
• 
  Microsoft Windows XPc:\Documents and Settings\ Imya polzovatelya \Moi dokumenti.
  

Shaxsiy MB sini yaratish.
Agar shablonlar talablaringizga javob bermasa yoki boshqa dasturda sizga kerakli ma’lumotlar bo’lib, ularni Microsoft Access ga import qilish zaruriyati tug`ilsa, u holda shaxsiy MBsini yaratish mumkin. Buning uchun quyidagilarni bajarish kerak (yoki ulardan birini):

• 
  Yangi jadval yaratib, bu jadvallarga ma’lumotlarni kiritish, qo’yish yoki import qilish orqali;
  
• 
  Boshqa manbalardan ma’lumotlarni import qilish orqali yangi shaxsiy MBsini yaratish mumkin.
  
• 
  Bo’sh MB yaratish.
  

Microsoft Accessni ishga tushiring.

• 
  Nachalo raboti s Microsoft Office Access oynasida Novaya baza dannix tugmasini bosing.
  
• 
  Novaya baza dannix sohasida Imya fayla maydoniga fayl nomini kiriting.
  
• 
  Sozdat tugmasini bosing.
  
• 
  Microsoft Access MB yaratib, «Tablitsa1» nomli bo’sh jadval ochadi.
  
• 
  Access kursorni Dobavit pole ustunidagi birinchi bo’sh katakka joylashtiradi.
  

Jadval qo’yish.

Sozdanie menyusi Tablitsi bo’limi buyruqlari yordamida mavjud MBga yangi jadval qo’yish mumkin.

Jadval rejimida bo’sh jadval yaratish uchun Tablitsani tanlang. Bunda jadval yoki konstruktor rejimini tanlash mumkin.