O‘quv qo‘llanma (Barcha bakalavriat ta’lim yo‘nalishlari uchun) Toshkent-2019

Kategoriyalar sistemasi — falsafiy tushunchalar tizimi.
Kategoriyalarning ixchamligi — falsafiy tushunchalarning harakatda, bir-biriga o’tib turishi, narsalarning barcha tomonlari, ularning ziddiyatlarini aks etishining ifodasi.
Kategoriyalarning metodologik roli — falsafiy tushunchalarning olamni anglashda, fan va inson amaliy faoliyatidagi ahamiyati.
Kibernetika — texnika qurilmalarida boshqarish jarayonlari va sistemalarining umumiy belgilari haqidagi fan.
Konfu-TSzi (551-479 yy.)xitoylik donishmand. Uning «Hikmatlari», ya’ni aforizmlari juda mashhur. Konfutsiy ta’limotida umuminsoniy qadriyatlarning xitoy xalqi turmush tarzida o’ziga xos tarzda namoyon bo’lishi, bu xalqqa xos ma’naviy mezonlar aks etgan. Bu ta’limot bir necha asrlar davomida ushbu hududda milliy g’oyalar majmui, millatning mafkurasi sifatida odamlarning ma’naviy ongi va qiyofasi sh akllanishiga ta’sir ko’rsatgan. u hozirgi Xitoyda ham o’zining muayyan ahamiyatini saqlab qolgan.
Lao-TSzi (VI-V asrlar).Qadimgi Xitoyning ko’zga ko’ringan faylasuflaridan biri.Uning ta’limotiga ko’ra, olam, jamiyat va inson hayoti Dao qonuniga bo’ysunmog’i lozim. Daosizm ta’limoti ana shu tariqa shakllangan. Dao qonuni — tabiatning yashash qonunidir, undagi rang-baranglik kurashi va uyg’unligi abadiyligining e’tirof etilishidir. Bu qonunga ko’ra, olamning asosini tashkil etuvchi «Tsi», ya’ni beshta unsur — olov, suv, havo, yer va yog’och yoki metall olamdagi barcha jismlar asosini tashkil etadi hamda ularning yuzaga kelishini ta’minlaydi. Lao-Tszining ta’kidlashicha, olamda hech bir narsa doimiy va o’zgarmas, harakatsiz holda bo’lishi mumkin emas.
Logos — yunoncha — fikr, aql, so’z.
Madaniyat — inson faoliyati tufayli yaratilgan moddiy va ma’naviy boyliklarning majmui
Mazdak ta’limoti. U eramizning V-VI asrlarida keng tarqalgan edi. Uning asoschisi Mazdak (470-529 yillar) bo’lgan. Mazdak va uning maslakdoshlari o’z qarashlarida xalq ommasiga suyangan. Xalqning ozodlik, erkinlik, hurlik yo’lida olib borgan harakatlariga rahnamolik qilgani uchun tez fursatda ularning maslakdoshlari, izdoshlari ko’payib ketgan.
Mazmun - narsa va hodisalarning rivojlanish jarayonidagi sistemani tashkil qilgan elementlarning strukturaviy bog’lanishi bo’lib, uni boshqa sistemalardan farqini belgilaydigan aloqadorliklar va munosabatlarini ifodalaydi.