O`quv materiallari



Download 4,94 Mb.
Pdf ko'rish
bet195/348
Sana03.07.2021
Hajmi4,94 Mb.
#108816
1   ...   191   192   193   194   195   196   197   198   ...   348
Bog'liq
MYuMpqJHMCCeIju8329duwGWidVi1sPguSFcihoM

 

 

 

 



skr-v  marjinal  foyda  deb  aytiladi.  Shunday  kilib,  kiritik  nuktaning  iktisodiy 

ma’nosi shuki, u bir birlik maxsulot xajmini, doimiy xarajatlarning yigindisi bulgan 

marjinal  foyda  mikdorini  ifodalaydi.  (3)-formula,  berilgan  umumiy  foydani 

ta’minlovchi natural birlikda sotish xajmini aniklovchi formulaga bemalol uzgartirish 

mumkin; 

 

 



Bunda;Q

i

-natural birlikda sotish xajmi. 



FC-umumiy foyda. 

 

Masalan;  Kuyidali  berilgan  ma’lumotlardan  foydalanib,  doimiy  xarajatlar;-



30mln. sum  

   Bir birlik maxsulot baxosi;           -60mln. sum 

   Bir birlik maxsulotning uzgaruvchan narxlari;  -45mln sum 

A)  kiritik  sotsh  xajmini,  b)sotish  xajmini  topish  zarur,bunda  ta’minlovchi  umumiy 

foyda 15mln.sum. 

(3)-formula orkali;Q

c

=30000:(60-45)=2000ed.birlik. 



(4)-formula orkali;Q

i

k(30000+15000):(60-45)k3000 birlik 



 

    Ishlab chikarish leveridjni baxolash. 

    Ishlab chikarish leveridjni (U

pl

) odatda kuyidagi formula orkali aniklash maksadga 



muvofikdir: 

 

    Bunda.TGI-umumiy foydaning uzgarish tempi; 

TQ-natural birlikdagi sotish xajmining uzgarish tempi. 

Bu  xoldagi  formulani  xisoblash  kismiga  kiyinligi  tufayli,  uni  ishlanishi  osonrok 

bulgan kurinishga keltiramiz; P·QkV·Q+FC+GI yoki s·QkFC+GI shuning uchun

 

        Upl-ning  iktisodiy  ma’nosi  shuki,  u  korxonaning  sotish  xajmini  uzgarishiga 

umumiy foydaning ta’sirini aniklaydi. Yukori darajadagi ishlab chikarish leveridjga 

ega  bulgan  korxona  uchun  ishlab  chikarish  xajmini  sezilarsiz  uzgarishi,  umumiy 

foydani  sezilarli  uzgarishiga  olib  keladi.  Bu  kursatkich  korxona  uchun  doimiy 

xisoblanmaydi  va  u korxona  sotish  xajmining  zaxira  mikdori  bilan  boglikdir. Ishlab 

chikarish  xajmining  uzgarishi  kritik  sotish  xajmining  sezilarsiz  kutarilishidan  kelib 

chiksa, bu kursatkich katta axamiyatga egadir. Bu xolatda, sotish xajmining sezilarsiz 

uzgarishi  xam  umumiy  foydani  uzgarishiga  olib  keladi,  bunga  sabab,  umumiy 

foydaning zaxira (bazovoe) axamiyati, bu xolatda «0»ga yakin. 

 

Ishlab  chikarish  leveridj  fakatgina  bir  xil  ishlab  chikarishning  zaxiraviy 



darajasiga  ega  bulgan  korxona  uchun  axamiyatlidir.  Bu  kursatkichning  kuprok 

axamiyati  yukori  texnika-texnalogiya  bilan  kurollangan  korxonalar  uchun 

xarakterlidir.  Anikrok  kilib  aytganda,  korxonaning  uzgaruvchan  xarajatlariga 

v

-



p

FC



Q

c

v

-



p

GI

FC



i



Q

ТQ

GI



пл

Т

У

GI



Q

:

Q



FC)

-

Q



(c

:

Q)



c

(

Q



:

Q

GI



:

GI

пл



Q

c

У










217 

 

karaganda  kanchalik  doimiy  xarakatlarning  yukori  bulishi,  shunchalik  ishlab 



chikarish  leveridjning  yukoriligidan  dalolat  beradi.  Shunday  kilib,  uzgaruvchan 

xarakatlarni kamaytirish maksadida uzining texnika-texnalogiya bilan kurollanganlak 

darajasini  yaxshilashda,  korxona  uz  navbatida  uzining  ishlab  chikarish  leveridjni 

usishiga  olib  keladi.  Yukori  darajadagi  tijariy  leveridjga  ega  bulgan  korxona  ishlab 

chikarish tavakkalchilik nuktai nazaridan kuprok tavakkalchilikka (riskka) ega buladi. 

Bu risk-umumiy foydani tulik ola olmaslikni ifodalaydi. 

 

 

Misol: (A,V,S,)korxonalarining kuyidagi ma’lumotlar asosida ishlab chikarish 



leveridjini xisoblab topish  

 

 



 

 Maxsulot ishlab chikarishni xar-xil variantini kurib chikamiz; 

 

 

 



 

formuladan  foydalanib,  xar  bir  korxonaning  sotish  xajmining 

kritik nuktasini topamiz: 

 

A korxona uchun-30 ming birlik 



 

B korxona uchun-36 ming birlik 

 

C korxona uchun-45 ming birlik 



    Ishlab  chikarish  xajmining  80  dan  88  ming  birlikka  kupaytirilganda,  xar  bir 

korxonaning ishlab chikarish leveridji kuyidagilarga tengdir; 

V

-

P



FC

Q



 

 

Ishlarning 



Xajmi 

birlikda 

Sotish ming  

sum 


Tula ushlanishlar 

Ming sum 

Umumiy 

Foyda ming 

sum 

korxona 



20000 

50000 


80000 

88000 


60000 

150000 


240000 

264000 


70000 

130000 


190000 

206000 


-10000 

20000 


50000 

58000 


V korxona 

20000 


50000 

80000 


88000 

60000 


150000 

240000 


264000 

84000 


129000 

174000 


186000 

-24000 


21000 

66000 


78000 

S korxona 

20000 

50000 


80000 

88000 


60000 

150000 


240000 

264000 


105000 

141000 


177000 

186600 


-45000 

9000 


63000 

77400 


 



Bir birlik maxsulot baxosi, ming sum 

Uzgaruvchan xarajatlar, ming sum 

Doimiy xarajatlar, mln sum 

3,0 

2,0 


30,0 

3,0 


1,5 

54,0 


3,0 

1,2 


81,0 


218 

 

 



A korxona uchun: 

 

 



V korxona uchun: 

 

 



S korxona uchun: 

 

 



Natijalar shuni kursatadiki, eng samarali ishlab chikarish leveridjga S korxona 

ega.  Ayni  shu  korxona  eng  kup  doimiy  xarakatlarga  egadir.  «A»  korxona  uchun 

50000 birlik maxsulot ishlab chikarishda bu kursatkich 0,3(100 sumlik) uzgaruvchan 

xarakatlarga, 30 sumlik doimiy xarajatlar tugri keladi. «V» korxona uchun-0,72. «S» 

korxona  uchun  esa-1,35.  «C»-korxona  uchun  ishlab  chikarish  xajmini  kupaytirish 

samaralidir. 

 

Bu natijalardan iktisodiy xulosaga keladigan bulsak u kuyidagichadir; agar xar 



bir korxona ishlab chikarish xajmini 10% ga oshirmokchi (80 dan 88 mingga) bulsa, 

u xolda kuyidagicha umumiy daromadga ega bulishadi: (foizda) 

 

A korxona uchun-16% ga kushimcha: 



 

V korxona uchun-18,2% ga kushimcha: 

 

S korxona uchun-22,9% ga kushimcha: 




Download 4,94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   191   192   193   194   195   196   197   198   ...   348




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish