O’quv materiallari mavzu: hayvolar morfologiya fanini mazmuni, mohiyati va vazifalari

Rombsimon miya – rhombencephalon bosh miyaning eng orqa tomoni bo‘lib, uzunchoq va keyingi miyadan iborat. Uzunchoq miyaning davomi orqa miya hisoblanadi. Keyingi miya esa miyachadan va miya ko‘prigidan iborat bo‘ladi. Miyacha bilan uzunchoq miya orasida to‘rtinchi miya qorinchasi joylashadi.
Uzunchoq miya - medulla oblongata orqa miyaga ulanib ketadi. Uzunchoq miyaning asosiy qismida pastki oraliq egatcha - fissura mediana ventralis yon qismlarida yon egatchalar - sulci paramedianus bo‘lib, ular orqa miyaning pastki oraliq egatchasiga qo‘shiladi. Bu egatchalar oralig‘ida tor piramidalar - pyramis medulla oblangata s. emenintio fasciculi cerebra spinalis bo‘lib, ular orqali bosh miya po‘stlog‘idan orqa miyaning piramidal o‘tkazuvchi yo‘llari o‘tadi. Ularning davomi orqa miyaning oq moddasiga yo‘lga borib birlashadi. Bular yo‘lda chapdan o‘ngga yoki, aksincha kesishib piramidalar kesishmasi - dicussatio pyramidum hosil qiladi. Orqa miya piramidalari yonidan oltinchi juft nervlar - nervus abducens, piramidalar kesishmasi yonidan esa o‘n ikkinchi juft til osti nervi - nervus hypoglossus chiqadi. Til osti nervi yonidan oldinma – keyin uchta nerv: o‘n birinchi qo‘shimcha nerv - nervus accessorius, uning oldinrog‘idan o‘ninchi juft adashgan yoki sayyor nerv - nervus vagus, undan bir oz oldinroqdan to‘qqizinchi til – tomoq nervi - nervus glossopharyngeus chiqadi.
Uzunchoq miyaning kulrang moddasi bosh miya nerv yadrolari to‘plamidan iborat. Kesib qaralganda ular bir qancha nuqta shaklida ko‘rinadi. Unda ta’sirni qabul qiluvchi va javobni o‘tkazuvchi yadrolar ham bo‘ladi. Uzunchoq miyaning oq moddasida har xil o‘tkazuvchi yo‘llar bor. Bu miyaning oldingi tomonida miya ko‘prigi - pons cerebri bo‘ladi. U yon tomonga burilib, miyacha oyoqchalarini hosil qiladi. Ko‘prik yonidan beshinchi juft nerv - n. trigeminus chiqadi. Ko‘prikning orqa tomonida trapetsiyasimon tana - corpus trahezoideum joylashadi. Uning yon qismidan ettinchi juft yuz nervi - n. faciales va sakkizinchi juft eshitish nervi - n. acusticus chiqadi. Miya ko‘prigining tashqi yuzasi oq modda, ichki tomoni va ko‘prik yadrolari kulrang moddalardan tuzilgan. Miya ko‘prigida bir qancha o‘tkazuvchi yo‘llar bor.