O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor

SALJUKIDS	СЕЛДЖУКИДЫ		Saljuqiylar
– 1038-1194-yilllarda Yaqin va O’rta Sharqda hukmronlik qilgan sulola. Sulola nomi ko’chmanchi turk-o’g’iz qabilasi boshlig’i Saljuq (922-yilda vafot etgan) nomidan olingan. XI asr boshlarida G’aznaviylar davlatidagi ijtimoiy-siyosiy qarama-qarshilaklardan foydalangan saljuqiylar 1038-1040-yillarda Xurosonni egallab, Saljuqiylar davlatini barpo etadilar. Saljuqiylarni Xuroson va Eron hududlaridan Xorazmshoh Takash (1172-1200) 1194-yilda siqib chiqargach, ular g’arbga chekinib Kichik Osiyoda (xozirgi Turkiya hududarida) yana bir asrdan ko’proq hukmronlik qiladilar (Turkiya tilining bizga tushunarli bo’lishining sababi ham shunda).
KHUTBA	ХУТБА		Xutba			– juma va ulug’ ayyom kunlari masjidda imom-xatib tomonidan aytiladigan oyatu hadislar, pandu nasihatlar. Shuningdek, o’rta asrlarda xalifa va mahalliy hukmdor nomini tilga olib imom tomonidan o’qiladigan duo ham xutba deb atalgan.
TOHIRIES	ТАХИРИДЫ		Tohiriylar			– Tohiriylardavlatini boshqargan sulola. Xalifalik taxti uchun kurashda Ma’mun ibn Xorun ar-Rashid Tohir ibn Husayinning yordami bilan g’olib chiqadi va minnatdorchilik belgisi sifatida 819-yilda uni Xuroson va Movarounnahr yerlariga noib qilib tayinlaydi. Tohir ibn Husayin oradan ko’p vaqt o’tmay xalifaga bo’ysunmay mustaqil siyosat yurgiza boshlaydi. O’ziga qarashli yerlarni xalifalikdan mustaqil deb e’lon qiladi. Tohiriylar sulolasi 873-yilda ko’tarilgan “g’oziylar” qo’zg’oloni natijasida ag’darib tashlanadi va Xurosonda hokimiyatni Sofforiylar sulolasi egallaydi. Sulola vakillari: Tohir ibn Xusayin (821-822), Talha ibn Tohir (822-830), Abdulloh ibn Tohir (830-844), Tohir ibn Abdulloh (844-862), Muhammad ibn Tohir (863-873), Xusayin ibn Tohir (873-874).

“BAYT UL-HIKMA”