O`quv ishlari bo`yicha prorektor R. Jumayev Aruz qoidalari va mumtoz poetika fani bo`yicha universitetlarning

Litota (tafrit, ifroq) – tasvir ob’ektini ataylab kichraytirib,zaiflashtirib tasvirlash usuli, ya’ni behad kichraytirilgan mubolag`adir.Ijodkor uyg`un narsa yoki hodisaning ahamiyatini ta’kidlab, bo`rttirib ko`rsatish maqsadida boshqa narsa yoki hodisaning uning ulug`vorligi hamda qudratiga nisbatan kichraytirib tasvirlaydi.
Misol: Bo`yung sarvu sanubardek,beling qil,
Vafo qilg`on kishilarg`a vafo qil. (Xorazmiy)

Bu so`zning mazmuni shu qadar issiq,

Quyosh bir kichik sham uning yonida. (Uyg`un)
Laff va Nashr (yig`ish va yoyish ma’nosini ifodalaydi) – ushbu san’at she’r baytida avval bir necha narsa yoki tushuncha nomini ketma-ket keltirib, keyin ular haqidagi hukmlarni ketma-ket bayon qilishni nazarda tutadi.
Misol: Jamoling ravzai bog`i jinondur,
Labing sarchashmai fujhi ravondur.
Soching sunbul, yuzing sarvu sanubar,
Ko`zing nargis,yanog`ing arg`uvondur.
Beling,og`zing so`zi har qayda bo`lsa,
Xayoli noziku ramze nihondur.
Qaysari Rum oy yuzing,mushkin soching xoqoni Chin,
Shahi Hindiston menging,sultoni Turkiston ko`zung.
Garchi ahuyi Xo`tandur bexato bilmon nedin,
Chinu Mochin lolazorinda qilur sayron ko`zung. (Atoiy)
Mubolag`a (lof urish,bo`rttirish) – tasvirlanayotgan narsa,shaxs va voqea-hodisaning muayyan jihatlarini bo`rttirib, kuchaytirib tasvirlash usuli.Sharq klassik she’riyatida mubolag`a san’atiga she’r ziynati sifatida qaraganlar. “Ahsanahu akzabahu” – “Eng yaxshi she’r – eng yolg`on she’r” degan naqlga amal qilganlar.
Mubolag`a quyidagi turlarga bo`linadi:
1.Tablig` – tasavvur qilish mumkinu, amalga oshirish qiyin bo`lgan bo`rttirilgan tasvir usuli.
Misol: Ey sabo, holim borib sarvi xirmonimga ayt,
Yig`larimning shiddatin gulbargi xandonimga ayt. (A.Navoiy)

2.Ig`roq – tasavvur qilish qiyin,amada mutlaqo bo`lmaydigan bo`rttirilgan tasvir usuli.
Misol: Otlar kishnar,qizlar kuylar, tinmay ishlar dehqonlar,
Quyosh oltin buloqdir, qaynar,toshar…Ko`k tiniq. (Oybek)
3.G`uluvv – tasavvur qilish juda qiyin bo`lgan,amalda bo`lishi sira mumkin bo`lmagan bo`rttirilgan tasvir usuli.
Misol: Orazin yopqach ko`zimdin sochilur har lahza yosh,
O`ylakim,paydo bo`lur yulduz, nihon bo`lg`och quyosh. (A.Navoiy)