O’quv darslik

Eritmalar 
Eritmalar
– solutiones (eritma – bosh kelishik birlik sonda solutio, 
qaratqich kelishik birlik sonda – solutionis, qisqartirilgan holda – sol.). 
Eritma suyuq dori shakli bo‘lib, qattiq dori modda yoki suyuqliklarni 
erituvchida eritish yo‘li bilan olinadi. Eritma ikkita tarkibiy qismdan: 
eritiladigan modda va erituvchidan iborat bo‘ladi. Erituvchi tariqasida ko‘pincha 

---

- 91 -
distillangan suv 
(Aqua destillata)
, etil spirti 
(Spiritus aethylicus)
, glitserin 
(Glycerinum)
va suyuq moylar: shaftoli moyi 
(Oleum Persicorum)
, vazelin moyi 
(Oleum Vaselinum)
va boshqalar ishlatiladi. Eritmalar ichish, sirtga qo‘llash va 
in’eksiya 
qilish 
uchun 
ishlatiladi. 
Ichiladigan 
eritmalar 
odatda 
darajalargabo‘linganstakanchalarda, qoshiqlarda hamda tomchilarda dozalanadi 
(beriladi). 
Qoshiqlarda dozalanadigan (beriladigan) eritmalar 
Terapevtik dozasining ahamiyati katta bo‘lmagan eritmalarni ichish uchun 
qoshiqlarda dozalanadi. Qoshiqlarning hajmi quyidagicha: 
1 choy qoshiq – 5 ml; 
1 desert qoshiq – 7-8 ml ≈ 10 ml; 
1 osh qoshiq – 15 ml. 
Qoshiqlarda dozalanadigan eritmalarga odatda retsept kuniga 3 mahal va 4 
kunga etadigan qilib, hammasi bo‘lib 12 marta qabul qilishga (3 mahal x 4 kun 
= 12 marta) yozib beriladi. Eritmalar retseptda 3 xil shaklda: kengaytirilgan, 
qisqartirilgan va foizli (protsentli) ko‘rinishda yoziladi. 
Misol.
td=0,3 g bo‘lgan natriy bromid (Natrii bromidum) eritmasiga 4 
kunga etadigan qilib retsept yozib berilsin. Bunda bemor eritmani 1 osh 
qoshiqdan kuniga 3 mahal ichsin. 
1. Retseptning birinchi shakli – 
yoyilgan, to‘liq, kengaytirilgan shakl: