O’quv darslik

Ta’sir mexanizmi
: me’daning parietal hujayralari naychalarining kislotali 
muhitida juda tez (2-3 daqiqadan so‘ng) faol metabolit-sulfenamidga aylanadi. 
U esa o‘z navbatida N
+
, K
+
ATFazalarni qaytmas falajlaydi. Demak, 
omeprazolning o‘zi emas, uning faol metaboliti-sulfenamid ta’sir etadi. Bu 
jarayon faqat kislotali muhitda bo‘lganligidan, antatsid vositalar berilgandan 
so‘ng yoki antatsid holatlarda omeprazolning ta’siri yuzaga chiqmasligini
tushuntiradi. Omeprazol bazal va ovqatlar ta’sirida me’dada HCl kislotasini 
ajralishini samarali susaytiradi, me’da shirasining hajmini keskin kamaytiradi, 

---

- 487 -
pepsinogenni ajralishini susaytiradi. Preparatni gastroprotektiv xossasi ham bor. 
Kaslning ichki omilini hosil bo‘lishiga, me’daning evakuator-faoliyatiga ta’sir 
etmaydi. MITdan omeprazol tez so‘riladi, qonda ichilgan dozaning 50-55% 
aniqlanadi (Biodostupnost 55%). qon oqsillari bilan so‘rilgan preparatning 95-
96% bog‘lanadi. Preparat tez parchalanadi. T
½
=1 soat. Lekin ta’siri (me’dadan 
HCI kislotasini ajralishini pasaytiradi) 2-3 kun davom etadi. Ya’ni preparatning 
qondagi konsentratsiyasi va kislota ajralishining susayish davomligi bilan to‘g‘ri 
korrelyasiya (muvofiqlik) yo‘q.
Noxush ta’siri
: diareya, ko‘ngil aynash, ichak kolikasi, holsizlik, bosh 
og‘rig‘i kuchsiz rivojlanadi va kamchilik faqat bemorlarda kuzatiladi. 
Pentoprozol, lansoprozol preparatlari ham omeprozolga o‘xshash ta’siriga 
egalar. 
MIZOPROSTOL –
PGEning sintetik unumi, me’dada HCl sekretsiyasini 
kamaytiradi, bikarbonatlar va shilliq ajralishini oshiradi. Me’da shilliq qavati 
hujayralarining 
regeneratsiyasini 
oshiradi, 
unda 
mikrotsirkulyasiyani 
yaxshilaydi. Umuman shilliq qavatning me’da shirasining va boshqa omillarning 
tajavuzkorlik ta’siriga qarshi turish qobiliyatini kuchaytiradi. Ichilganda ham 
samaradorligi yaxshi namoyon bo‘ladi. Me’daning shilliq qavatlarida o‘tkir 
rivojlangan yaralarni davolash ta’sir kuchi bo‘yicha H
2
-blokatorlariga nisbatan 
kuchsiz. Ko‘pincha diareya chaqiradi.
Qo‘llanilishi
: me’da va 12 barmoqli ichakning surunkali yara 
xastaliklarida, nosteroid yallig‘lanishga qarshi preparatning me’dada yara 
chaqirishini oldini olish uchun.
Noxush ta’siri:
ich ketish, engil ko‘ngil aynash, bosh og‘rig‘i, qorin 
og‘rig‘i, behuzurlik, qon bosimini tushishi.