O’quv adabiyoti

46-rasm.Chaqaloqning tirsak bo’g’imi rentgeno- grammasi.

1-yelka suyagi;

2-tirsak suyagi;
3-bilak suyagi;
4-bo’g’im bo’shlig’i.

Tirsak bo’g’imida asosiy harakat frontal o’q atrofida bilakni bukish va yozishda yelka-tirsak va yelka-bilak bo’g’imlari ishtirok etadi. Bunda yelka suyagi g’altagidagi egat va g’altak o’ymasida qirra g’altakning ko’ndalang o’qiga ozgina burchak hosil qilib joylashgani uchun tirsak bo’g’imini bukkan vaqtda bilak medial tomonga biroz og’adi. Tirsak bo’g’imini to’liq yozgan vaqtda tirsak o’simtasi yelka suyagini tirsak chuqurchasiga tiralib qoladi va yelka bilan bilan bir chiziqda turadi. Bilak suyagining bo’ylama o’qi atrofida proksimal bilak-tirsak bo’g’imida bilakni ichkariga va tashqariga burishda ishtirok etadi.

Rentgenoanatomiyasi. Tirsak bo’g’imining to’g’ri rentgenogrammasida uning tarkibiga kiruvchi suyaklar ko’rinadi. Ularning bo’g’im yuzalari aniq ko’ringan. Yelka suyagi bo’g’im yuzasi soyasi suyak boshchasi, g’altak va o’simtalar ko’rinishiga mos ravishda egilgan. Yelka suyagining distal uchi chekkalari ichki va tashqi o’simtalar chiqqan uchburchak shaklida kengaygan. Ularning o’rtasida yelka suyagi tojsimon va tirsak chuqurchalarining oval shaklidagi yorug’ligi joylashgan. Yelka suyagi ichki chetiga tirsak o’simtasi soyasi qavatlanadi. Yelka-bilak va yelka-tirsak bo’g’imlarining bo’g’im yorig’i aniq chegarali kengligi 3 mm bo’lgan to’lqinsimon hoshiya shaklida. Yon tomon rentgenogrammada yelka suyagining g’altagi va boshchasi ko’rinadi. Yelka suyagi g’altagi soyasi tsilindr shaklida bo’lib, chekkasi bo’ylab, yelka-tirsak bo’g’imining yarim oysimon bo’g’im yorig'i joylashgan. Bilak suyagi boshchasi va bo’yni, shuningdek tirsak suyagini tirsak va tojsimon o’simtalari ham ko’rinadi.

Yangi tug’ilgan bola tirsak bo’g’imini hosil qiluvchi suyaklarning uchlari tog’ay holatida (46-rasm). Bo’g’im xaltasi kaft tomonda qalinlashgan, orqa tomonda yupqa va tarang tortilgan. Tirsak va bilak yonlama boylamlari uning fibroz qavatiga birikkan. Bilak suyagining aylanma boylami yaxshi taraqqy etmagan bo’lib uchlari qalinlashgan. Sinovial parda fibroz qavatga zich yopishgan. Bola o’sgan sari bo’g’im xaltasi bo’shashib, yonlama va aylanma boylamlar uzayadi, bo’g’im harakati kattalashadi. Bolalikning ikkinchi davrida bo’g’im xaltasi va boylamlari tuzilishi kattalarnikiga o’xshash bo’ladi.