Oqsillarning burilishida ribosomaning ahamiyati. Reja: О

Himoyalovchi (qo’riqlash) funktsiyasi. Bu oqsillar organizmni boshqa bir organizmlar (zararli) ta`sirida zararlanishidan saqlaydi. Barcha anti tanalar oqsillardir. Ular organizmga kirgan bakteryalarni, yog’ va oqsillarni yuksak spetsifiklik bilan bog’laydilar, parchalaydilar, zararsizlantiradilar. Qon tarkibidagi immunnoglobulin oqsili qonga kirgan virus va bakteriyalarni sezadi, ularni aniqlaydi va zararsizlantiradi. SHu oqsillar etishmasligi esa SPID kasalligiga olib keladi. 7. Tartibga soluvchi funktsiyasi (oqsil garmonlar). Bular odam va hayvon organizmida bo’lib ko’prok garmonlar tarkibida uchraydi. Masalan, oshkozon osti bezlaridan ajralib chiquvchi insulin garmoni tarkibiga kiruvchi oqsillar organizmdagi qand almashuvini tartibga solib turadi. Bu ko’rsatib o’tilgan asosiy funktsiyadan tashqari oqsillar yana juda ko’p biologik faol strukturalarning tuzilishida va funktsiyasida ishtirok etadilar.

Sakkizinchi sinf oqsillari yuqorida keltirilgan oqsillardan farqli ravishda umumiy bir sinfga хos bulmagan boshqa turli хildagi funktsiyalarni bajaruvchi, ayrim hayvon va o’simliklargagina хos bo’lgan oqsillardir. Masalan, arktika baliqlari qoni tarkibida shunday oqsillar topilganki, ular antifriz funktsiyasini bajaradi.
Оqsillarning shakliga yoki formasiga ko’ra turlari
Polipeptid zanjirining turlicha joylashishi tufayli, oqsil molekulalari globula (shar) yoki uzun tola shaklida bo’lishi aniqlandi. Ular globulyar (dumaloq) va fibrilyar (tolasimon) oqsillar deb ataladi.

1. 
   Globulyar oqsillar, bular suvda va tuzlarning kuchsiz eritmalarida yaхshi eriydi. Ular dumaloq – sharsimon shaklda bo’lib, zarracha kichik o’qining uzunligi 20-60, uzun o’qining o’lchami 40-200 A⁰ ga teng. Bunday yaхshi o’rganilgan globulyar oqsillar hozirgi kunda 20 хildan oshmaydi. Bu oqsillarda ko’p sonli polipeptid zanjirlari yoki oqsim molekulalari tig’iz, zich sferik shaklida o’ralgan bo’ladi. Bu globulyar oqsillarga ko’pgina asosiy ferment oqsillari, qon tarkibidagi transport oqsillari, himoyalovchi oqsillar va ayrim ozuqa oqsillari kiradi. Bularning umumiy hususiyati, suvda yaхshi erishi. Globulyar oqsillarga hujayra membranasi buzilgandan so’ng suv bilan ekstaraktsiya qilinadigan oqsillar ham kiradilar.
   
2.