„O‘qituvchi nashriyot-matbaa ijodiy uyi toshkent-2020

Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar
1. Inson hayotining rasmiy hujjatlarga bog‘liqligi haqida fikringizni 
bildiring.
2. Elektron hujjatlar deganda nimani tushunasiz? 
3. Rasmiy uslubda kasbiy terminlardan qay darajada foydalaniladi?
4. 
Petitsiya
so‘zi nimani bildiradi?
5. Xalqaro munosabat doirasida qaysi tarixiy so‘z va iboralar 
qo‘llanishi mumkin?
Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar
3.1-topshiriq.
Quyidagi so‘zlar orasidan rasmiy uslubga xoslarini aniqlang 
va ular ishtirokida so‘z birikmalari tuzing.
Guvoh, asal, fan-texnika, qaror, qidiruv, broker, tasdiqlamoq, auksion, 
elchi, hadya bermoq, shartnoma, birja, press-klub, majburiyat, bayonot, 
vizit, tiniq, jabrlanuvchi, xushvaqt, janobi oliylari, manzil, gulro‘, muntazir, 
da’vogar, mehmonxona, ijrochi, buyurmoq, durust, kelgusi, yuklatilsin.
3.2-topshiriq.
Tuzgan so‘z birlikmalaringiz asosida „Axborot“ dasturiga 
xabar“ telemusobaqasida qatnashish uchun (aytaylik, telefoningizda) videonutq 
tayyorlang.
http://eduportal.uz

---

16
4.1-mashq.
Ilmiy matnni o‘qing va asosiy mazmunini so‘zlab 
bering. 
TASAVVUR VA TUSHUNCHA
Voqelikning inson ongida aks etish jarayoni – juda murakkab ho disa. 
Bunga hissiy (undan tasavvurlar hosil bo‘ladi) hamda mantiqiy bilish 
(undan bilim va tushuncha hosil bo‘ladi) orqali erishiladi. Ular shunday 
izchil va bosqichma-bosqich hodisalarki, voqealarni sezish, idrok etish, 
ular haqida tasavvur, bilim va, nihoyat, tushuncha hosil qilish jarayoni 
ketma-ket sodir bo‘ladi. Masalan, ma’lum bir film (aytaylik, „Kelinlar 
qo‘zg‘oloni“)ni tomosha qilayotganda voqealarni sezgi a’zolari – ko‘z 
va quloq faoliyatiga tayanib qabul qilamiz, ong va xotiramizda mavjud 
bo‘lgan axborot bilan qiyoslab idrok etamiz – tushunamiz. Shuning mah-
suli o‘laroq, tafakkurimizda mazkur film haqida ancha mavhum, umu-
miy bir axborot (ma’lumot) hosil bo‘ladi, bu ayni shu film haqida biz-
ning ongimizdagi tasavvurdir. Bu tasavvur manzarali voqelik sifatida 
ko‘z oldimizda gavdalanadi. Lekin bu manzaraviy tasavvur hali bilim 
yoki tushuncha emas. Tushuncha darajasiga ko‘tarilish uchun tasav vur 
munosabatlar tizimiga kirishib, tizimlashgan bilim darajasiga, so‘ngra bu 
bilim juz’iyliklardan, manzaraviylikdan xoli bo‘lishi, yuksak umumiylik 
darajasiga ko‘tarilishi lozim. Filmning muallifi, yaratilish davri, obrazlari, 
sujeti, kompozitsiyasi, g‘oyasi, badiiy xususiyatlari, asar haqi dagi fikrlar, 
ahamiyati (bu qatorni ancha davom ettirish mumkin) kabilar haqidagi 
to‘liq va tizimli tasavvur hosil qilingach, muayyan bilim shakllandi, deyish 
mumkin. Tasavvurning yuqori darajasi (ya’ni to‘liq va tizimli tasavvur)da 
bilim tug‘iladi. Bilim asosida tushuncha shakllanadi.
Demak, borliq avval kuzatiladi, kuzatish natijasida tasavvur shakllanadi, 
tasavvur bilimlarni hosil qiladi, bilimlar tushunchaning vujudga kelishiga 
asos bo‘ladi
.