O’qituvchi: Maxmudov Yormamat 2021 Mundarija

18-mavzu . Elektr stansiya va elektr tarmoqlari jihozlariga texnik xizmat ko‘rsatish, ta'mirlash va montaj qilish ishlarini bajarishda kerakli asbob uskuna va vositalarni ishlatish

Reja:

1. 
   Elektr stansiya va elektr tarmoqlari jihozlariga texnik xizmat ko‘rsatish.
   
2. 
   Elektr stansiya va elektr tarmoqlari jihozlari ta'mirlash.
   
3. 
   Elektr stansiya va elektr tarmoqlarini montaj qilish ishlarini bajarishda kerakli asbob uskuna va vositalarni ishlatish.
   

Alyuminiy shinalarni bolg’tlar bilan tutashtirish uncha ishonchli emas; ishlatish davomida ko’pincha bahzi bir qismlari juda qizib ketishi natijasida bunday birikmani qaytadan tutashtirishga to’g’ri keladi. O’zgarmas yoki o’zgaruvchan tokda elektr yoy bilan, shuningdek argon–yoy bilan payvandlab biriktirishning ancha ishonchli usuli hisoblanadi. To’g’ri burchakli, qutisimon va naychasimon profilli shinalarning payvandlangan birikmalari 1–rasm, a, b, v larda ko’rsatilgan. SHinalar ularni tayanch tuzilmalarga o’rnatishdan oldin, biroq faqat zarur sharoitlar bo’lgandagina va shinalarni tayanch tuzilmalarga yotqizilgandan keyin maxsus moslamalar payvandlanadi. SHinali o’tkazgichlarni kesimlari kamida 120 mm², qalinligi kamida 5 mm bo’lgan alyuminiy shinalardan tayyorlash mumkin. Yengil shinali o’tkazgichlar (alyuminiy shinalarning o’lchamlari 40x5 mm dan katta bo’lmaganda) elektr montaj ustaxonalarida payvandlangan tarmoq–lanishlari, tayanch tuzilmalari, izolyatsiyalovchi detallari va boshqalar bilan birga hammasi komplekt holda tayyorlanadi. SHinalarning komplektlari fazalari bo’yicha markalanadi, maxsus moslamalarda diametri 2 m ga yaqin buxtalarga o’raladi va shu holda montaj qilinadigan joyga keltiriladi. SHinali o’tkazgichlarni montaj qilish da quyidagi asosiy operatsiyalar bajariladi. Bo’yalgan metall konstuktsiyalar binoning qurilish elementlariga o’rnatiladi va ular bir xil sathda bo’lishi ko’zdan kechiriladi, ikki qo’shni konstuktsiyalar orasida og’ish gorizontal bo’yicha 5 mm dan, vertikal bo’yicha 3 mm dan oshmasligi lozim. SHinali o’tkazgich fazalari bo’yicha polda chuvatiladi, qisman rixtovkalanadi (teriladi), payvand birikmalarning butunligi tekshiriladi. Tortuvchi qurilma uchun tayanch tuzilmalar va kronshteynlar o’rnatiladi, oxirgi fermalarga esa chig’irning trosi o’tkaziladigan yo’naltiruvchi roliklar mahkamlanadi. Trossning uchi bitta fazaning shinasiga mahkamlanadi va roliklar orqali dastlabki fermadan oxirgi fermagacha tortiladi. CHig’ir yordamida shina tortiladi va uni tayanch izolyatorlar va tortuvchi qurilmalarga bog’lab qo’yiladi. SHu usulda qolgan shinalar ham montaj qilinadi, bunda birinchi galda binoning devoriga eng yaqin joylashgan eng chetki shina, undan keyin qolganlari montaj qilinadi.

Himoyalangan shinali o’tkazgichlarni montaj qilish ham ochiq shinali o’tkazgichlarni montaj qilish ga o’xshash, faqat olinadigan metall turlari va yengil qutilari borligi bilan farq qiladi.

Zavodda tayyorlangan elementlar komplekti ko’rinishida tayyorlangan shinali o’tkazgichlar konstuktsiyasi jihatidan ancha takomillashgan va ularni montaj qilish ham ancha murakkab.