O’qituvchi: Maxmudov Yormamat 2021 Mundarija

ICHT – ishlabchiqarishtizimi; MR1 – mehnatresurslari; MR2 – materialresurslari; ER – energetikresurslari.

O’xshatish (Analogiya) – o’rganilayotgan ob’ektning o’xshashliklarini toppish orqali ob’ekt haqida ma’lumot olish va xulosa chiqarilishidir.

Solishtirish – ob’ekt yoki xodisalarni uning elementlarini solishtirish yo’li bilan o’rganish. Bir necha variantlar solishtirilib, eng samarali va optimali olinadi.

Tahlil, bu uslub da ob’ekt har tomonlama o’rganilib, uning barcha ko’rsat-kichlari va bog’liklari aniqlanadi. Natijada ekspluatatsiya qonuniyatlari ochiladi.

Sintez – olingan ma’lumotlar tahliliga asoslanib, muhim bog’lanishlar va qonuniyatlarni aniqlash va ob’ekt haqida to’laroq ma’lumotlar olish.

Sistemali yondoshish – bu murakkab ob’ekt va hodisalarni o’rganishda uning elementlarini alohida-alohida ajratish, elementlarning bog’liqliklarini, qonuniyatlarini aniqlash va yuqori samarali natijalar olishdir (1.2-rasm). Manbaa – energiya iste’molchi – texnologik ob’ekt – xizmat ko’rsatish tizimida yuqori sifatli mahsulot olishda elektrotexnik xizmatning roli katta bo’ladi.

Sistemali yondoshishda yechimni toppish algoritmi tuziladi. Bu algoritm quyidagi bosqichlarni o’zichiga oladi.

1- bosqich. Fanni o’rganishdan maqsad va vazifalarini shakllantirish.

2- bosqich. O’rganish ob’ektlarini ajratish, uni chegaralarini belgilash, ob’ektni o’rganish masalalarini asoslash.

3- bosqich. O’rganish masalasini, uning omillarini aniqlash, birlamchi va natijaviy ma’lumotlarni belgilash, ob’ekt modelini tuzish.

4- bosqich. Maqsadga erishish uslublarini topish. SHu uslublar bilan yechimlarni topish.

5- bosqich. Yakuniy natijalarni va yechimlarni birlamchi ma’lumotlar asosida toppish va xulosalar qilish.

Elektr jixozlar ishlatilishining asosiy vazifasi texnologik mashinalarni samarali ishlashini ta’minlovchi elektr jixozlarni yuqori ishonchli ishlashini tashkil qilishdan iboratdir. Bu yerda quyidagilarni ajratib ko’rsatish mumkin:

- Elektr jixozlarni zarur ishonchliligini ta’minlash;

- Elektr jixozlaridan samarali foydalanishni ta’minlash;

- Ishlatish xarajatlarini kamaytirish.

1.2-rasm. M-E-T-X tizimining umumiylashtirilgan sxemasi:

M – manbaa; E– elektr iste’molchi; T – texnologik ob’ekt; X – ishlatish xizmati; EU – elektr o’zgartkich; EI – elektr iste’molchi; ET – elektr energiyasini uzatish tarmog’i.

Fanning maqsadi va vazifalari qator texnik, texnologik sotsial-iqtisodiy masalalarni qo’yadi. Bu masalalar davlat, viloyat, tuman, ob’ektlar darajasida yechilishi mumkin; jumladan mutaxasislarni malakasini oshirish, optimal guruh strukturalarini joriy qilish, ish sifatini oshirish, ta’mir tuzatish bazalarini tashkil etish, tuzatish – ta’mirlash bazalarini, ta’minlovchi – xizmat ko’rsatuvchi bazalarini optimal tashkil etish, ularni kompleks boshqarish sistemalarini ishlab chiqish, elektro texnik xizmatishini me’yoriy xujjatlarini ishlab chiqish. Elektr jixozlar ishlatilishini tashkil etish masalalari ilmiy asoslangan holda yechilishi zarur.