O’qituvchi: M. To’raxonova

Tadqiqot odatdagidek to’rt bosqichga ajratiladi.

Birinchi bosqich-tayyorgarlik bosqichi. Bunda xar xil vositalar yordamida material o’rganiladi dastlabki ma’lumotlar to’planadi (o’quv mashg’ulotlari va mkhnat faoliyati chog’ida, turmushda ataylab uyushtirilgan suhbatlar jarayonida kuzatuvdan foydalaniladi, ba’zan maxsus tanlangan savollar yozilgan anketalar qo’llaniladi, biografik ma’lumotlar aniqlanadi, anamnez to’planadi, ya’ni tadqiq qilinayotgan faktlar hosil bo’lishiga qadar mavjud shart-sharoitlar ta’riflanadi va xokozolar).

Ikkinchi bosqich-xususan eksperimental bosqich bo’lib, tadqiqotning kankret metodikasi amal qiladi va o’z navbatida bu bosqich birin ketin qo’llaniladigan qator bo’g’inga eksperiment seriallarga bo’linadi.

Tadqiqotning uchunchi bosqichi-tadqiqot ma’lumotlarni sifat jixatdan qayta ishlashdir. U psixologiyaning matematik aparatini dastlab ilgari surilgan gipotezaning tasdig’i tarzida olingan hulosalarning xaqqoniyligi xaqida hukm chiqarish imkonini beradigan turli xildagi statik usullari va ehtimolilik nazariyasining asosiy qoidalarini qo’llashni taqozo etidi.

Tadqiqotning to’rtinchi bosqichi-olingin ma’lumotlarni izohlab berish, ularni psixologik nazariya asosida talqin qilish, gipotezaning to’g’ri va noto’g’riligini uzil kesil aniqlashdan iboratdir.

Barcha tabiiy va ijtimoiy fanlar singari psixologiya ham bundan keyingi tahlilni taqozo qiluvchi faktlarni to’plashning ikkita metodiga – o’z navbatida qator shakllari mavjud bo’lib, ularning mohiyatini o’zgartirmaydigan kuzatuv va eksperiment o’tkazish metodlarigsha egadir.

Yangi faktlarga ega bo’lishning va obyekt tarzda ilmiy bilishning asosiy vaositasi – eksperiment metodidir. Eksperiment metodining ikkita asosiy turi farqlanadi: laboratoriya eksperiment iva tabiiy eksperiment.

Psixologik-pedagogik tadqiqot vazifalarini bajaradigan tabiiy eksperiment psixologo-pedagogik eksperiment deb ataladi. Har xil yosh bosqichlarida o’quvchilarning bilish imkoniyatlarini o’rganishda, o’quvchi shaxsini shakllantirishning konkret yo’llarini aniqlashda uning roli benihoya kattadir.

Suhbat metodi – psixologiyaning ilmiy tekshirish metodlaridan biri bo’lib, tekshiruvchi va tekshiriluvchi o’rtasidagi savo-javob tariqasida ro’y beradiyu Suhbat metodi tekshiruvchi tkshiriluvchiga o’rganiladigan muammoning tabiatiga muvofiq oldindan tayyorlab qo’yilgan savollar beroib, ularga javoblar oladi. Masalan, suhbat metodi yordamida shaxsning qiziqishlari, dunyoqarashi, e’tiqodi, nutqiy xususiyatlari va boshqa sifatlari o’rganilishi mumkin. Suhbat jarayoni samimiy, erkin ravishda o’tishi, savollar atroflicha o’ylab tuzilgan bo’lishi, keyingi savollar

Test – bu qisqa muddatli topshiriq bo’lib, uning bajarilishi ba’zan bir psixik funkstiyalar mukammalligining ko’rsatkichi bo’lib xizmat qilishi mumkin. Testlar yordamida ayrim qobiliyatlarning, ko’nikmalarning, malakalarning bor yo yo’qligini aniqlashga, u yoki bu kasb sohasida ishlash uchun layoqatlilik darajasini va xokazolarni bilishga harakat qilinadi.