O’qitish texnologiyalariva loyihalari Fanidan mustaqil ishi

Abdulla Qodiriy nomli Jizzax

davlat pedagogika instituti

fizika matematika fakulteti

matematika o’qitish metodikasi

yo’nalishi 304-guruh talabasi

Obilov Nuriddinning matematikani

O’qitish texnologiyalariva loyihalari

Fanidan mustaqil ishi

Bajardi: Obilov.N

Tekshirdi : Sulaymonov.F

Darsning texnologik xaritasi

Ish bosqichlari	O`qituvchi faoliyatining mazmuni	Tinlovchi faoliyatining mazmuni
I bosqich Tashkiliy qism (5 daqiqa)	I.1 O`quvchilarni darsga tayyorlash. I.2 Dars jihozlarining tayyor ekanligi I.3 Davomat	Darsga tayyorlanadilar Xonaga darsga tayyorlaydi Navbatchi davomatni aniqlaydi
II bosqich Mavzuga kirish (15 daqiqa)	II.1 O`quv mashg`uloti mavzusi, savollarni va o`quv faoliyati natijalarini,mustaqil ishlashi uchun adabiyotlarni aytadi II.2 Baholash mazonlari aytiladi,(1-ilova) II.3 Pingbort usulida mavzu bo`yicha ma`lum bo`lgan tushunchalarni faollashtiradi.Pingbort usuli natijasiga ko`ra tinglovchilarni nimalarda adashishlari,xato qilishlari mumkinligining tashxisi amalga oshiriladi. (2-ilova) II.4 Mavzuni jonlantirish uchun savollar beriladi,	Tinglaydilar. Tinglaydilar. Muhim tushunchalar daftarga qayd etiladi. Tushunchalar qayd etiladi
III bosqich Asosiy qism (50 daqiqa)	III.1 Mavzu matnini tarqatdi, reja va asosiy tushunchalar bilan tanishtiradi. III.2 Ma`ruza rejasining hamma savollari bo`yicha tushunchalar (4-ilova). Ma`ruzada berilgan savollar yuzasidan umumlashtirovchi savollar beriladi. (5-ilova) III.3 Tayanch iboralar qaytariladi (insert usuli,6-ilova) III.4 Talabalar ishtirokida ular yana bir bor mustahkamlanadi. Asosiy tushunchalara kelinadi.	Tinglaydilar UMKga qaraydilar Muhim tushunchalar qayd etiladi Har bir tayanch tushuncha va iboralar muhokama qilinadi.
IV bosqich Yakunlovchi qism (10 daqiqa)	IV.1 Mashg`ulot bo`yicha bo`yicha yakunlovchi xulosalar qilinadi. Olingan ma`lumotlarning qayerda ishlatilishi mumkin ekanligi ma`lum qilinadi. IV.2 Darsda olingan bilimlar baholanadi. IV.3 Mustaqil ish topshiriqlar (7-ilova)ni va uning baholash mezonini beradi.	Savollar beriladi Bahosini bilib olishadi. Vazifalarni yozib oladilar

Mavzu : Matematikaning zamonaviy dunyoda

jahon madaniyati va tarixida, jumladan guma-

nitar fanlardagi o’rni.

Reja:

1.Matematikaning zamonaviy dunyoda tutgan o’rni.

2.Jahon madaniyati tarixida matematika fanining

Ahamiyati.

3.Matematikaning fanlar kesimidagi o’rni,gumanitar fanlar va

matematika.

Matematika-barcha fanlar eshigi va kalitidir.

Matematika aniq mantiqiy mushohadalarga asoslangan bilimlar

haqidagi fan.Matematika kichik Yoshimizdan tanishishni boshlaydigan keng ilm.Shu sababdan uning birinchi sinfdan o’qitilishi bejiz emas. Axir umumuiy matematik bilimlarsiz

zamonaviy dunyoda juda ham nochor bo’lib qolardik.Xuddi ilmlar qirolichasisiz kimyo,fizika,tibbiyot va boshqa ko’plab

fanlar mavjud bo’lmagani kabi.Mutaxasislarning ta’kidlashicha matematikaning yaxshi o’zlashtirgan o’quvchining tahliliy va mantiqiy fikrlash darajasi yuqori bo’ladi.U nafaqat misol va masalalar yechishda , balki hayotdagi turli vaziyatlarda ham tezkorlik bilan qaror qabul qilish , muhokama va muzokara olib borish ishlarini bosqichma-bosqich bajarish qobilyatlarini o’zida shakllantiradi .Shuningdek , matematiklarga xos fikrlash uni kelajakda amalga oshirmoqchi bo’lgan ishlar , tevarak-atrofda sodir bo’layotgan voqea hodisalar rivojini bashorat qilish darajasiga olib chiqadi.

Matematikaning hayotimizda tutgan beqiyos o’rni inobatga olingan holda mazkur fan birinchi sinfdanoq maktab darsliklariga kiritilgan bo’lib, yurtimizda barcha aniq fanlar qatori matematika ta’limni zamon talablari asosida takomillashtirib borish, uni o’qitishda eng so’nggi pedagogic va innovatsion usullar, multimediya vositalari hamda axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etishga kata e’tibor qaratilmoqda.Ayniqsa,o’quv fanini akademik bilim berishdan ko’ra ko’proq hayot bilan bog’lash ,amaliy misol va masalalarni yechish, o’quvchilarni mustaqil izlanish , o’qib-o’rganishga jalb etishning ahamiyati beqiyos. Dars jarayonida o’quvchi o’zini majburan partaga mixlab qo’yilgandek his etmasligi , aksincha,

mashg’ulotlarda kata ishtiyoq, kuchli hohish bilan qatnashishiga erishish lozim.Vatanimizning gullabyashnashi,barqaror rivojlanishi ma’lum bir darajada yoshlarimizning chuqur bilimiga ,mustahkam ishonch-e’tiqotga va umuman , komil inson bo’lishlariga bog’liq.

Bu haqda birinchi prezidentimiz shunday deb ta’kidlaganlar: «Komil inson deganda biz avvalo,ongi yuksak ,mustaqil fikrlay oladigan xulq-atvori bilan ozgalarga ibrat bo’la oladigan,bilimli ma’rifatli kishilarni tushinamiz.Ongli,bilimli odamlarni oldi-qochdiagplar bilan aldab bo’lmaydi.U har bir narsani aql,mantiq tarozisiga solib ko’radi.O’z fikr o’yi hulosasini mantiq asosisda qurgan kishi yetuk odam bo’ladi».

Sharq mqtematiklarining ishlari XIV-XVI asrlarda Yevropada ilm-fan taraqqiyotiga asos bo’ldi.Soat to’quv dastgohi kabi dastlabki texnika quilmalari ixtiro qilinishi mexanikani rivojlantirdi,mexanika masalalarini yechish esa matematika taraqqiyotining yangi bosqichga ko’tarilishiga avval analitik geometriya va algebraik simvolikaning,song diferentsial va integral xisobning yaratilishiga olib keldi.Matemaika tarixining keying davri 18-19 asrlardagi texnika inqilobi bilan bevosita bog’liq.20 asr boshlaida tabiatni orgsnish sohasidagi inqilobiy o’zgarish matematikada ham o’z aksini topdi.Ayni paytda matematika yutuqlari bu ozgarishlar uchun zamin xozirladi.

Bugungi kunda matematikaning amaliy ahamiyati hech kimda shubha tug’dirmaydi.Matematik metodlar mexanika,fizika kabi an’anaviy fanlaardan tashqari iqtisod,meditsina,biologiya,ijtimoiy va dunyoviy fanlarga xam jadal kirib bormoqda.Tabiat va jamiyat hodisalarini o’rganishda benihoya imkoniyatlarga ega vositalardan biri matematik modellashtirishdir.U turli jarayonlar bilan bog’liq nomalumlarni toppish,uning kelgusidagi tabiatini oldindan hisoblash imkonini beradi.Matematikaning bu turli tadbiqi ayniqsa,tabiatni muhofaza qilish,zilzila va boshqa tabii ofatlar bilan kurashishda muhim ahamiyatga ega.Matematianing bevosita amaliy tadbiqlaridan tashqari yosh avlodning har tomonlama rivojlangan yetuk kishilar qilib tarbiyalashda uning alohida o’rniga egaligini takidlash zarur tahliliy mulohaza, mantiqiy mushohada,fazoviy tasavvur,abstrakt tafakkur inson faoliyatining barcha sohasi uchun zarur qobiliyatki,bular matematikaning o’rganish jarayonida shakllanib,chuqurlashadi.

Matematikaga qiziqadigan,uni chuqur o’zlashtirishga intiladigan o’quvchilarimiz oz emas.Vatnimizda ular yetuk ilm sohiblari bo’lib yetishishlari uchun barcha sharoit mavjud.

ADABIYOTLAR RO’YHATI:

1. 
   Islom Karimov “ Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q” Toshkent 1998-yil
   
2. 
   Istoriya matematiki 3-Tom A.Yushkevicha , V.Nauka 1970-1972
   
3. 
   A.Abdurahmon “Algebra tarixidan” Toshkent 1996-yil
   
4. 
   Internet materiallari.