|
3.Q.Odilov.”Umumiy elektrotexnika”
4.Baholash mezoni(1-ilova)
O’quvchini bilimini faollashtirish:
5. Aqliy hujum, BBB metodi
Yangi o’quv material bayoni:
6.Konspekt yozish.
7.Mavzu bo’yicha asosiy holatlar(2-ilova)
Yangi o’quv materialini mustahkamlash:
8.Kichik guruhlarda ishlash,savollar(3-ilova)
9.Ishni bajarish yo’riqnomasi(4-ilova)
10.Qaytar aloqa.kuzatish, maslahatlar berish.
11.Vaqtni tugashi va guruhlar taqdimoti.Guruhlarda baholash.Javoblarni toldirish va xulosa qilish.
12.Mavzuni yakunlash.
|
Savollarga javob beradi.
Yangi iboralarni eslab qoladi va yozib oladi.
Guruhda ishlaydi va vazifani bajaradi.
O’quv topshiriq mazmuni va yo’riqnoma bilan tanishadi.
Topshiriqni bajarish yo’llarini aniqlab oladi va guruh a’zolari o’rtasida vazifalari bo’lib oladi. Topshiriq natijalarini hamkorlikda tahlil qiladi va taqdimot ko’rinishida rasmiylashtiradi.
|
III-Bosqich
Yakuniy
(10 daqiqa)
|
Mashg’ulot yakuni:
3.1.Guruhlarni yakuniy baholarini aytish.
Uyga vazifa: Umumiy qoidalarni yozib kelish.
|
Tinglaydi.
Vazifani yozib oladi.
|
5 -MAVZU: TOKLAR REZONANSI, QUVVQT KOEFFISIENTI, AKTIV VA REAKTIV ENERGIYA
REJA:
1. Aktiv qarshiliklar va ular xaqida tushuncha.
2. Induktiv qarshiliklar.
3. Sig’im qarshiliklar.
4. Tarmoqlanmagan o’zgaruvchan tok zanjirlari.
TAYANCH SO’ZLAR: Aktiv qarshilik, induktiv qarshilik, sig’im qarshilik, tarmoqlanmagan tok zanjiri, tarmoqlanmagan o’zgaruvchan tojk zanjiri.
A malda har qanday induktiv g'altak aktiv qarshilik rva induktivlik L ga ega. Induktiv g‘altak sxemada ko‘pincha ketma-ket ulangan rezistor (aktiv qarshilik) va induktiv elementlari bilan tavsiflanadi. Sxemada faqat induktiv element Lni ajratib olamiz va r-0 deb hisoblab, ideal induktiv g‘altakdagi jarayonni tahlil qilamiz.
Agar induktiv elementdan tok o‘tsa,unda o'zinduksiya hodisa- siga asosan EYK hosil bo'ladi (2.8-rasm):
2.8-rasm, a da EYK ning musbat yo'nalishi bilan ko'rsatilgan; uning yo'nalishi i tokning musbat yo'nalishi bilan bir xildir.a va b nuqtalar potensiallari farqini aniqlaymiz. b nuqtadan a nuqta tomon siljiganimizda o'zinduksiya EYK eL ning yo'nalishiga qarama-qarshi harakat qilamiz, shuning uchun
a=
b-eL, bundan iiah =Kuchlanish uab ning yo'nalishi tokning musbat yo'nalishi bilan bir xil. Induktivlikdagi kuchlanish:
Bu ifodadan .
Shunday qilib, induktivlik o‘zgaruvchan tokka xl = coL ga teng bo‘l- gan qarshilik ko‘rsatadi. U chastotaga to‘g‘ri proporsional, ya’ni chastota соoshsa, xL ko‘payadi va aksincha.
Induktiv g‘altakda kuchlanish vektori tok vektoriga nisbatan faza jihatidan 90° oldindayuradi (2.8-rasm, b).O‘zinduksiya EYKning vektori kuchlanishga nisbatan teskari yo‘nalgan.
rasm, d da i, a, p lar oniy qiymatlarining grafigi keltirilgan. Oniy quvvat:
p = ui = Um cos cot -Im sin cot = sin 2cot = UI sin2Uning grafigi noldan o'tadi, chunki kuchlanish yoki tok noldan o‘tgandap = 0. Davming birinchi choragida, иvai lar musbat bo‘lganda p ham musbatdir.
Abssissa o‘qi va oniy quvvat p egri chizig'i bilan chegaralangan yuza vaqt birligidagi energiya — quvvatdir. Bunda manbadan qabul qilingan energiya magnit maydonini hosil qiladi, ya’ni magnit maydoni energiya- siga aylanadi.Davming ikkinchi choragida esa, tok zanjirda maksimum- dan nolgacha kamayadi, bu holda magnit maydonining energiyasi man- baga qaytariladi, oniy quvvat esa, manfiy. Davming uchinchi choragida manbadan yana energiya qabul qilinadi va magnit maydoni hosil bo‘ladi, keying! chorakda esa, manbaga qaytariladi va hokazo, ya’ni energiya davriy ravishda induktiv clcmentda magnit maydonini hosil qiladi yoki induktW element energiyani orqaga — manbaga qaytaradi. Iste’molchi bilan manba о‘rtasida bir turdan ikkinchi turga о‘tib sarf bo 'Imaydigan va manbaga qaytariladigan energiya reaktiv energiya deb ataladi. Uning quvvati ni esa, ko‘rib chiqilayotgan zanjir uchun induktiv xarakterdagi reaktiv quvvat deyiladi:
Ql = UI=Pxl[ VAr],
Reaktiv quvvat aktiv quvvatdan farqli ravishda VAr — volt amper reaktivLarda o‘lchanadi.
SAVOLLAR:
Aktiv qashiliklar deb qanday qarshiliklarga aytiladi?
Induktiv qarshiliklar deb qanday qarshiliklarga ayiladi?
Aktiv qarshiliklarning induktiv va sig’im qarshiliklardan farqi qanday?
Tarmoqlanmagan o‘zgarmas qarshiliklarning zanjirda qanday o’ringa ega?
FOYDALANILGANADABIYOTLAR:
Do'stlaringiz bilan baham: |
