O'qing va tinglang 4 Mojaro, urush va terrorizm Jahon urushlari

Hududiy nizolar
Moddiy “tovar”larga taalluqli xalqaro nizolar orasida hududga oid nizolar
davlatning hududiy xususiyati tufayli alohida ahamiyatga ega (41–43-betlarga qarang).
Manfaatlar to'qnashuvi
Machine Translated by Google

---

4-bob Mojaro, urush va terrorizm
M04_GOLD5238_06_SE_C04.QXD 24.01.12 08:14 130-sahifa
Biroq, bugungi kunda qishloq madaniyatidan ko'ra ko'proq boylik savdo va texnologiyadan
olinadi. Ko'pgina hududiy nizolarning xarajatlari ko'rib chiqilayotgan hudud berishi mumkin
bo'lgan har qanday iqtisodiy foydadan ustun turadi. Biroq, istisnolar mavjud, masalan, Afrikaning
bir qancha mamlakatlaridagi olmos qazib olinadigan hududlarni isyonchilar urushni moliyalashtirish
uchun olmos daromadlaridan foydalanadilar. (2002 yilda 40 ta davlat BMTning qonuniy olmoslar
uchun sertifikatlash dasturini yaratib, "mojaro olmoslari" ni xalqaro bozordan olib tashlashga
harakat qildi.)
130
NATOning aralashuvi, jumladan Serbiyaning doimiy bombardimon qilinishi (BMT tomonidan
tasdiqlanmagan), Serbiya armiyasining Kosovodan olib chiqilishiga va uning o'rniga u erda
bo'lgan Evropa va Amerika tinchlikparvar qo'shinlari bilan almashtirilishiga olib keldi. Kosovo
aholisining aksariyati ajralib chiqish va xalqaro miqyosda tan olingan davlat bo'lishni xohlaydi,
ammo serblar Kosovo tarixan va hozirda Serbiya suvereniteti ostida ekanligini ta'kidlaydilar.
Birlashgan Millatlar Tashkiloti va buyuk davlatlar Kosovo kelajagi bo'yicha muzokaralar olib
borayotgan bir paytda, Rossiya mustaqillik va'dasi yo'qligini ta'kidlagan bir paytda, kosovoliklar
bu masalani o'z qo'llariga olishdi. 2008 yilda Kosovo BMT ruxsatisiz mustaqilligini e'lon qildi. Bir
qancha davlatlar, jumladan AQSh va Yevropa Ittifoqining yirik davlatlari Kosovo mustaqilligini
tan olib, Serbiya, Rossiya va Xitoyni g'azablantirdi. 2011-yilda Janubiy Sudan BMT aÿzoligi va
Sudan koÿmagi bilan muvaffaqiyatli mustaqillikka erishdi.
Ajralish urushlari katta va halokatli bo'lishi mumkin va ular osongina xalqaro chegaralarga
o'tib ketishi yoki boshqa mamlakatlarga tortishi mumkin. Bu tarqalish, ayniqsa, etnik yoki diniy
guruh a'zolari chegaraning ikki tomonini qamrab olgan bo'lsa, bir shtatda ko'pchilik guruhni va
boshqa davlatning yaqin mintaqasida ko'pchilikni tashkil etsa, lekin umuman boshqa shtatda
ozchilikni tashkil etsa, ayniqsa ehtimoli bor. Kosovo misolida alban musulmonlari Albaniya va
Kosovoda ko'pchilik, Serbiyada esa ozchilik. Xuddi shu holat Bosniya-Serbiya, Moldova-Rossiya
va Hindiston-Pokistonda uchraydi. Ayrim hollarda, separatistlar o'z hududlarini qo'shni davlat
bilan birlashtirishni xohlashadi, bu esa xalqaro chegarani o'zgartirishni anglatadi. Xalqaro
me'yorlar bunday natijani qoralaydi.