Оптик ўтишларида атом системаси бирор Е

30-rasm. HCl molekulasining asosiy chastotasi va obertonlari
98. Vodorod ftorid molekulasi misolida asosiy chastota va obertonlarning hosil bo’lish mexanizmi
Yutilish va kombinatsion sochilishda '=0 bo‘lgan nolinchi tebranma sathdan "=1,2,3 bo‘lgan sathlarga o‘tishlar muhimdir, ya’ni
(8)
Odatda "=1 bo‘lgan 0-1 asosiy chastotadan tashqari, ya’ni
(9)
dan tashqari, tebranishning angarmonikligi tufayli k=2,3 bo‘lgan obertonlar ham kuzatiladi, k=2 bo‘lgan oberton chastotasi
(10)
bo‘ladi va k=3 bo‘lganda 2-oberton kuzatiladi.
(11)
HF molekulasi uchun 0-1 o‘tishli asosiy chastota 2886 sm^-1 bo‘lsa, undan tashqari 1-2, 3 obertonlar kuzatilishi mumkin (30-rasm). Odatda obertonlar chastotasi xe noldan farqli bo‘lganligi tufayli asosiy chastotadan aniq 2-3 marta katta bo‘lmaydi, balki farq kamayib boradi. K ning orta borishi bilan obertonlarning intensivligi keskin kamayib boradi.

30-rasm. HF molekulasining asosiy chastotasi va obertonlari
99. Ikki atomli molekulaning dissotsiatsiya energiyasi
Agar orbital momentning proyeksiyasi =0 bo‘lsa, u holda aynish bo‘lmaydi. Lekin  holatining to‘lqin funksiyasi tekislikda aks ettirilganda, ishorasini o‘zgartirganini va ishorasini o‘zgartirmaganini farq qilish mumkin. Ular mos ravishda ⁺ va ^- bilan belgilanadi. H₂ molekulasining asosiy holati ¹⁺ bilan ifodalanadi.
Agar molekula simmetriya markaziga ega bo‘lsa, u holda elektron bulutining holatini xarakterlovchi to‘lqin funksiyasi simmetriya markazida aks ettirilganda ishorasini saqlashi yoki o‘zgartirishi mumkin, shunga qarab juft yoki toq deyiladi. Hamda «q» va «u» bilan belgilanadi. H₂ molekulasi uchun asosiy holat ¹⁺ ya’ni bu holda =0, S=0 va to‘lqin funksiyasi barcha operatsiyalarda simmetriyasini saqlaydi.
Molekula elektron bulutining energiyasi, birinchi navbatda,  ning qiymati bilan aniqlanib, yadrolar orasidagi masofaga bog‘liq bo‘ladi. Molekulaning holati turg‘un yoki turg‘unmas bo‘lishi mumkin.
Yuqorida aytilganidek, turg‘un holatda ma’lum bir muvozanat masofada potensial energiya minimumga ega bo‘ladi va ma’lum qiymatdagi disotsiatsiya energiyasiga ega bo‘ladi.
100. Aylanish kvant soni j ning qanday qiymatlarida asosiy polosa va birinchi obertonning kanti kuzatiladi.
Aylanish energiyasining qiymati tebranish energiyasining qiymatidan kam bo‘lganligidan tebranish spektrining polosasi aylanma strukturaga ega bo‘ladi, ya’ni agar spektral asbob molekulaning tebranma spektrini kichik dispersiya bilan (kichik ajrata olish qobiliyati bilan) yozganda keng bitta polosa kuzatiladigan bo‘lsa, katta dispersiya bilan yozganda, ya’ni ajrata olish qobiliyati yuqori bo‘lganda shu bitta polosa alohida chiziqlarga ajraladi ( 29-rasmlar).

HCl molekulasining tebranma-aylanma spektri,
101. Ikki atomli molekulalarning tebranma-aylanma spektri
Ikki atomli molekulalarning aylanma tebranma spektrini qarab chiqamiz. Bunday spektrga infraqizil sohada barcha har xil atomdan tashkil topgan S_ simmetriyadagi molekulalar ega bo‘ladi. Kombinasion sochilish spektrida barcha S_ va D_ simmetriyadagi molekulalar ega bo‘ladi. Tebranma sathlar orasidagi o‘tishlar bir vaqtda aylanish energiyasining o‘zgarishi bilan kuzatiladi.
Aylanish energiyasining qiymati tebranish energiyasining qiymatidan kam bo‘lganligidan tebranish spektrining polosasi aylanma strukturaga ega bo‘ladi, ya’ni agar spektral asbob molekulaning tebranma spektrini kichik dispersiya bilan (kichik ajrata olish qobiliyati bilan) yozganda keng bitta polosa kuzatiladigan bo‘lsa, katta dispersiya bilan yozganda, ya’ni ajrata olish qobiliyati yuqori bo‘lganda shu bitta polosa alohida chiziqlarga ajraladi (28, 29-rasmlar).