Оптик сигналларнинг қандай хусусиятларини биласиз?

Дисперсиянинг қандай турларини биласиз? Уларни таърифланг.

Оптик толада сигналларни узатиш сифатига таъсир қилувчи энг муҳим омиллардан бири дисперсия ҳисобланади. Дисперсия бу ёруғлик импульслари охирларини чўзилиши, яъни импульсларни кенгайишидир. Импульслар кенгайиб, бир бирини қоплайди, символлараро бузилишлар юзага келади ва қабул қилишда импульслар кетма-кетлигидан узатилган фойдали информацияни ажратиб бўлмай қолади.

Модалараро дисперсия
Модалараро дисперсия тола бўйлаб модаларни турли йўналишларда турли вақтда тарқалиши билан боғлиқ. Кўп модали толага сонли апертура бурчаги чегарасида бир неча рухсат этилган модалар киритилиши мумкин.
Хроматик дисперсия
Хроматик дисперсия ҳам дисперсиянинг бошқа турлари каби импульсларни кенгайиши туфайли ҳосил бўладиган бузилишларга олиб келади. Хроматик дисперсияни материал ва тўлқин узатувчи (тола) дисперсияларининг йиғиндиси ташкил этади:

D_x= D_м+ D_т.

Материал дисперсияси
Материал дисперсияси тўлқин узунлигини тола материалининг синдириш кўрсаткичига боғлиқлиги билан аниқланади. Натижада тола материали орқали турли тўлқин узунликлари турли тезликларда узатилади.
Тўлқин узатгичнинг хусусиятлари билан боғлиқ дисперсия
Тўлқин узатишбилан боғлиқ(тола) дисперсия – бу импульсларни тарқалиш тезлигини тўлқин узунлигига боғлиқлигидир. Дисперcияни бу тури толани геометрик формасига ва синдириш кўрсаткичларини профилига боғлиқ. Хар қандай реал нурланиш манбалари маълум частота полосасида тўлқин узунликларини нурлантиради десак, турли тўлқин узунлигига эга ёруғлик импульслари толадан турли вақт бўйича кечикиб келади. Натижада бошланғич импульслар бузилади. Сигналларни турли тўлқин узунлигида турли тезликларда узатилиши юқорида келтирилган эди.
Қутбланган мода дисперсияси
Бир модали оптик толаларда асосан битта асосий мода узатилади. Бироқ, қутбланишни ҳисобга олсак бир модали толаларда иккита мода узатилади. Улар бошланғич асосий моданинг ўзаро перпендикуляр қутбланган икки ташкил этувчиларидир. Бу ташкил этувчиларидан бири доминант ҳисобланиб, горизонтал Х ўқи бўйлаб, иккинчиси вертикал юзадан Yўқи бўйлаб тарқалади. Х ўқидан узатилган мода Yўқидан узатилган модага нисбатан тез етиб боргани учун Х ўқини “тез узатадиган ўқ”, Yўқини “секин узатадиган ўқ” дейилади.