Optik analiz usullari va turlari

Spektrofotometriya

Fotometrik analizda yutilish polosasining kengligi katta aham iyatga ega. Polosaning kengligi qansha katta bo’lsa, bir neshta birikma aralashmasini analiz qilish shunsha qiyin bo’ladi. Rang hosil qiluvshi reaktivning va kompleksning yutilish polosalari keng b o ’lsa ulami bir-birini qoplash (bir qismini ustma-ust tushish) ehtimoliyati ortadi bu esa o ’z navbatida, analizni murakkablashtiradi. Polosaning kengligi, uning yarim kengligi deb ataladigan kattalik bilan xarakterlanadi.

Ko’pchilik hollarda oddiy molekulalar ushun yutilish polosasining yarim kengligi 80 - 100 nm ga teng. Bu kattalik qansha kishik bo’lsa shunsha yaxshi.

Moddani fotometrik usul bilan aniqlash ikki qismdan:

Moddani fotometrik usul bilan aniqlash ikki qismdan:

1)aniqlanadigan moddani elektromagnit nurlarni yutuvshi birikmaga o ’tkazish (aylantirish)

2) olingan birikma eritmasi tomonidan yutilgan elektromagnit nurlar intensivligini o’lchashdan iborat bo’ladi

Eritmalari spektrning ultrabinafsha, ko’rinuvchi va yaqin infraqizil qism larini yutishi mumkin bo’lgan birikmalar olish ushun zarur bo’lgan kimyoviy reaktsiyalar ba’zi ionlar ushun ishlab shiqilmagan. Shuning ushun ham , fotometrik usullar m oddani bevosita (to ’g ’ridan-to’g ’ri) va bilvosita aniqlashga bo’linadi yoki boshqacha qilib aytganda, fotom etrik aniqlash usullari ush xil reaksiyaga asoslangan.

1. X + R <=>XR (bevosita usul) bu erda X - aniqlanayotgan ion, R - XR birikmani elektromagnit nur yutishini ta’minlaydigan kimyoviy m odda, XR - elektromagnit num i yutuvshi birikm a.

2. M R + Y <=> XR (bilvosita usul) X - aniqlanayotgan ion, XR - erimaydigan birikma

1. S ta n d a rt va aniqlanayotgan m odda eritilgan eritm alarn i o ptik zishlik larin i taqqoslash usuli.

1. S ta n d a rt va aniqlanayotgan m odda eritilgan eritm alarn i o ptik zishlik larin i taqqoslash usuli.

Tadqiq qilinayotgan eritmaning m a’lum bir qismini pipetka yordamida olamiz. U nda kimyoviy reaksiyalar o’tkazib, elektrom agnit to’lqinlar energiyasini yutuvshi eritma tayyorlaymiz. Shu bilan birga konsentratsiyasi aniqlanayotgan elementni miqdoriga yaqin bo’lgan bir neshta standart eritma tayyorlanadi. Standart va tadqiq qilinayotgan eritmalaming optik zishliklari o ’lshaniladi. Tadqiq qilinayotgan eritmaning optik zishligi A x = exCxU standart eritmaniki esa As, = ExCs,lsl . Birinshi ifodani ikkinshisiga bo’libquyidagini olamiz.

Ax/A st = £xCxlx/£xCstlsi

Optik zishliklami bir xil to ’lqin uzunlikda va bir xil kyuvetalarda o’lshanishini hisobga olsak Ax /A st = C x/Cs1 bundan C x = AXCS/ASI kelib shiqadi. Shu yo’l bilan tadqiq qilinayotgan eritmadagi moddaning konsentratsiyasi topiladi. Tahlil qilish ushun olingan eritmani hajmini bilib erigan m oddaning miqdorini topish mumkin.