|
3 Jarayonlarni rejalashtirish.
Xar gal, chegaralangan resurslar va ularning bir nechta iste’molchilari bilan ish ko`rilganda, masalan, misol uchun mexnat jamoasida maosh fondini taqsimlash deylik, biz mavjud resurslarni istehmolchilar o`rtasida taqsimlash bilan shug`ullanishimizga to`g`ri keladi, yoki boshqacha aytganda resurslardan foydalanishni rejalashtirishimizga to`g`ri keladi. Bunday rejalashtirish aniq qo`yilgan maqsadlarga (ya’ni, masalan, resurslarni taqsimlash xisobicha biz nimaga ega bo`lmoqchimiz) va bu maqsadlarga mos va istehmolchi parametrlariga tayanadigan algoritmlarga ega bo`lishi kerak.
Rejalashtirish darajalari(urovni).
Yuqorida biz, xisoblash tizimidagi ikki xil rejalashtirish: topshiriqlarni va `rotsessordan foydalanishni rejalashtirish xaqida so`z yuritgan edik.
To`shiriqlarni rejalashtirish jarayonlarni uzoq muddatga rejalashtirish sifatida foydalaniladi. U, tizimda, uning mulg`tidasturlash darajasini, ya’ni bir vaqtning o`zida mavjud bo`lgan jarayonlar sonini aniqlab, jarayonlarni yuzaga kelishiga javob beradi. Agar tizimning mulg`tidasturlash darajasi doimiy bo`lib tursa, kompyuterdagi jarayonlar o`rtacha soni o`zgarmaydi, u xolda yangi jarayonlar faqat oldin yuklanganlari tugallangandan keyin paydo bo`ladi. SHuning uchun xam uzoq muddatga rejalashtirish kam ishlatiladi chunki, yangi jarayonlar `aydo bo`lishi orasida o`nlab minutlar o`tishi mumkin.
Protsessordan foydalanishni rejalashtirish, jarayonlarni qisqa muddatga rejalashtirish sifatida foydalaniladi. U, masalan, bajariladigan jarayonning kiritish –chiqarish qurilmalari yoki vaqtning ma’lum intervali tugallangandan so`ng amalga oshiriladi. Masalan u, xam qisqa muddatli rejalashtirish 100 millisekundda bir marttadan kam amalga oshirilmaydi.
Bahzi xisoblash tizimlarida, unumdorlikni
oshirish uchun, qisman bajarilaya`gan jarayonni operativ xotiradan diskka vaqtincha jo`natish va keyinroq esa uni bajarilishini davom ettirish uchun orqaga qaytarish mumkin. Bunday `rotsedu raswapping, ya’ni tarjimada “o`tkazish (perekachka)” ni bildirsa xam, tarjimasiz “svoning” termini ishlatiladi. Jarayonlardan qaysisini va qachon diskka va orqaga qayta o`tkazishni, odatda, jarayonlarni rejalashtirishning qo`shimcha darajasi –o`rtacha muddatli rejalashtirish yordamida amalga oshiriladi
4 Rejalashtirish ko`rsatkichi va algoritmlarga talablar.
Jarayonlarni rejalashtirish xar bir darajasi uchun, xar turli juda Ko`p algoritmlarni taklif qilish mumkin. Qaysi algoritmni tanlash, xisoblash tizimi yechadigan masalalar va biz rejalashtirishdan foydalanib erishmoqchi bo`lgan maqsadlarimizga bog`liqdir. Bu maqsadlar quyidagilardir.
Xaqqoniylik –kom`yuter tizimida, xar bir jarayon va to`shiriq uchun `rotsessordan foydalanish vaqtining ma’lum qismi ajratilishiga kafolat berish. Ya’ni, bir foydalanuvchi jarayonni xar doim `rotsessor vaqtini band qilishi va boshqa foydalanuvchi jarayoni bajarilmay turishiga yo`l qo`ymaslik.
Samaradorlik –protsessor ish vaqtining xamma 100%ni band qilishga xarakat qilish. Bunda u, bajarishga tayyor jarayonlarni kutib turishi kerak emas. Real xisoblash tizimlarida `rotsessor yuklanishi 40ta 90%gacha o`zgarib turadi.
To`liq foydalanish vaqtining qisqarishi(turn aroid time) –jarayonni starti yoki to`shiriqni yuklashga navbat qo`yishi va uni tugallashi orasidagi minimal vaqtni ta’minlash.
Kutish vaqtini qisqartirish –jarayonlarning tayyor xolati va yuklashga navbatni berish vaqtini qisqartirish.
Javob berish vaqtini qisqartirish –jarayonning interaktiv tizimlarda foydalanuvchi so`roviga javob berish uchun kerak vaqtini minimallashtirish.
Rejalashtirishning qo`yilgan maqsadlariga bog`liq bo`lmagan xolda, algoritmlar quyidagi xossalarga ega bo`lishi kerak.
Aniq bo`lishi kerak, masalan, bitta to`shiriq xar doim bir xil vaqda bajarilishi zarur.
Minimal xarajatlar bilan bog`liq bo`lishi kerak. Masalan, protsessorning xar bir yuz millisekundiga, jarayon o`zining bajarilishiga qaysi protsessorni olishi mumkinligini aniqlash uchun 200 millisekund kerak bo`lsa, bunday algoritmni qo`llash maqsadga muvofiq emas.
Xisoblash tizimi resurslarini bir xil taqsimlash zarur, bunda kam foydalaniladigan resurslarni band qiladigan jarayonlarga imtiyoz berish kerak.
Masshtablashtirish xossasiga ega bo`lish, ya’ni yuklama oshganda ishlovchanlik qobiliyatini yo`qotmaslik.
Yuqorida keltirilgan maqsad va xossalar bir –biriga qarama –qarshidir. Algoritmni bir kriterist(ko`rsatgich) nuqtasi nazaridan yaxshilasak, ikkinchisi nuqtai –nazaridan xolat yomon tomonga o`zgaradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
