Operatsion tizimlarning asosiy funksiyalari. Berkliklarni modellashtirish va bartaraf etish

Operatsion tizimlarning asosiy funksiyalari. Berkliklarni modellashtirish va bartaraf etish

Berklik

• Berklik (deadlock) bu bloklangan jarayonlar to‘plami bo‘lib, ulardan har biri qandaydir resursga ega va bu to‘plamdan qandaydir boshqa jarayon ega bo‘lgan resursni kutadi. Berklikka oddiy misolni semaforalar yordamida modellashtirish oson.
• Tizimda ikkita J1 va J2 jarayonlar murojaat qiladigan ikkita tashqi A va B qurilmalar bo‘lsin. Semafor sinxronlashtirish maqsadida tashqi qurilmalarning har biri bilan bog’langan, ularni ham A va B bilan belgilaymiz. Jarayonlardan har biriga har ikkala qurilmalar zarur bo‘lsin, lekin ular qurilmalarga qarama-qarshi tartibda murojaat qiladi:
• J1: kutish (A); kutish (B)
• J2: kutish (B); kutish (A).

Berklik

• Resurslardan birgalikda foydalanish
• Xotirani boshqarish va protsessordan birgalikda foydalanish
• Cheklangan resurslar uchun raqobatlashadigan ko’plab dasturlar
• Jarayonlarni sinxronlashtirishning yetishmasligi oqibatlari
• Berklik (Deadlock): “deadly embrace”
• HOLD holatida joylashgan ikki yoki undan ortiq vazifa
• Vazifalar mavjud bo’lmagan muhim manbani kutmoqda
• Tizim to’xtaydi
• Tashqi aralashuv orqali hal qilindi
• Ochlik (Starvation)
• Ishni cheksiz kechiktirish

Berklik

• Ochlikdan ko’ra jiddiyroq
• Butun tizimga ta’sir qiladi
• Bir nechta vazifalarga ta’sir qiladi
• Faqat bir nechta dastur emas
• Tizimning barcha manbalari mavjud bo'lmay qoladi
• Misol: harakat tirbandligi (5.1 rasm)
• Interaktiv tizimlarda ko’proq tarqalgan
• Real vaqt tizimlari
• Berklikli vaziyatlar tezda tanqidiy holatga aylanadi
• Oddiy va tezkor yechim yo’q

Berklik

Berklikning yettita holati

• Birgalikda taqsimlanmaydigan/taqiqlanmaydigan resurslar
• Bir xil turdagi resurslarni talab qiladigan vazifalarga ajratilgan
• Resurs turlari raqobatdosh vazifalar tomonidan bloklanadi
• Fayl so’rovlari
• Ma’lumotlar bazalari
• Belgili qurilmalarni taqsimlash
• Bir nechta qurilmalarni taqsimlash
• Spuling (buferlash)
• Diskdan birgalikda foydalanish
• Tarmoq