Operatsion tizimlarda virtuallashtirish printsipi2

---

Operatsion tizimlarda virtuallashitirish printspi 
1 
O p e r a t s i o n t i z i m l a r v a o f i s i l o v a l a r i
Mustaqil ish 
Mavzu: 
 
Operatsion tizimlarda virtuallashtirish printsipi 
Guruh: 210-06 ITu 
Bajardi: Homidjonov Sh. 
Tekshirdi: Babamuxamedova M. 
Toshkentt 2009 

---

Operatsion tizimlarda virtuallashitirish printspi 
2 
 
 
Kirish: 
Operatsion tizim qurilishida virtuallashtirish printsipi.
 
Virtuallashtirish 
printsipi 
markazlashgan 
sxemadan 
foydalanib tizim strukturasini jarayonlarni re`jalashtiruvchilar va 
resurslarni taqsimlovchilar majmuasi ko`rinishida tasvirlashga 
imkon beradi. Ixtiyoriy operatsion tizim (OT) foydalanuvchidan 
xizoblash tizimining real qurilmalari va resurslarini yashiradi va 
ularni abstraktsiyalashtiradi. Ya`ni bevosita qurilmalar bilan 
ishlashdan farqli ravishda qulay interfeysga ega bo`lgan 
kengaytirilgan mashina imkoniyati orqali hisoblash tizimlarida 
masalalarni hal qilish mumkin. Virtuallashtirish printspining 
asosida aynan abstraksiyalash yotadi. Bu printsp mantig`ini 
virtual 
mashina 
(VM) 
da 
yaqqol 
ko`rish 
mumkin. 
Foydalanuvchilar VMdan kompyuterda ishlovchi va buyruqlarni 
amalga oshiruvchi abstrakt qurilma sifatida foydalanadi. 
Hisoblash tizimining real konfiguratsiyasi, uning qurilmalari va 
ulardan 
qanday 
samarali 
foydalanish 
foydalanuvchini 
qiziqtirmaydi. Lekin OT bu prinstp asosida bir qancha parallel 
jarayonlarni 
bir 
vaqtning 
o`zida 
bitta 
mashinada 
bajarilayotgandek tasavvur hosil qilishga imkon yaratadi. Shuni 
aytib o`tish lozimki OT nafaqat real qurilmalar (operativ xotira, 
protsessor, tarmoq kartasi, disk yurituvchilar, qattiq disk …)ni 
virtuallashtiradi balki resurslar (xotira xajmi, protsessor vaqti, 
tarmoq adresi…)ni ham virtuallashtiradi. Shu yo`l orqali OT 
foydalanuvchiga 
kengaytirilgan 
mashina 
imkoniyati,
multidasturlashtirish, parallel hisoblash kabi qulayliklarni 
yaratadi. Ya`ni real apparat taminot (kompyuter, hisoblash 
mashinasi) 
ideal 
hisoblash 
tizimiga 
maksimal 
darajada 
yaqinlashtiriladi. Umuman olganda ideal mashina quyidagi 
hususiyatlarga ega:
•
cheklanmagan virtual hotiraga ega; 
•
bir vaqtning o`zida parallel ishlay oladigan ixtiyoriy sondagi 
virtual protsessorlarga ega; 
•
virtual mashinada parallel yo ketma-ket, sinxron yoki asinxron 
ishlay oladigan ixtiyoriy sondagi virtual tashqi qurilmalarga 
ega; 
•
malumotlar chegaralanmagan. 

---

Operatsion tizimlarda virtuallashitirish printspi 
3 
Tizim qanchalik virtuallashtirish printsipiga asoslangan 
bo`lsa uning real apparat ta`minoti shunchalik abstraksiyalashgan 
bo`ladi. Virtuallashtirish ayniqsa ko`psathli OT larda yaqqol 
namoyon bo`ladi, yani OT bir-biri ichiga joylashtirilgan virtual 
mashina ierarxiyasi sifatida tashkil etiladi. Virtual mashinaning 
quyi sathi apparat taminoti bo`lsa yuqori sathi dasturiy 
taminotdir. Har bir yangi sath ma`lumotlarga ishlov berish 
funksiya imkoniyatlarini kengaytiradi, quyi sathlarga murojaatni 
osonlashitiradi. Shuni aytib o`tish lozimki, VM ni ierarxik 
tartibga solish, virtuallashtirish sathlari sonini va xossalarini 
aniqlash, har bir sathga OTning zaruriy qismlarini kiritish 
anchagina murakkab masaladir. Shu o`rinda virtuallashitirish 
sathlari hossalarini keltirib o`tsak: 
•
Har bir sathda yuqori sath hossalari va uning mavjudligi 
haqida hech narsa ma`lum emas; 
•
Sathlar o`rtasidagi aloqa qatiy belgilangan qoidalarga 
asoslanadi; 
•
Har bir sath bir nechta moduldan iborat, ba`zulari ichki modul 
hisoblanib ularga boshqa sathlar murojaat qilishi mumkin; 
•
Har 
bir 
sath 
ma`lum 
resurslarga 
ega 
va 
ularning 
abstraksiyasini boshqa sathlardan yashirishi yoki ma`lum 
qilishi mumkin; 
•
Har bir sath tizimda mal`umotlarning malum abstraksiyasini 
taminlaydi; 
•
Har bir sathda boshqa sathga qilinayotgan murojaat miqdori 
minimal bo`lishi kerak; 
•
Sathlar 
orasidagi 
bog`lanishaniq 
argumentlar 
bilan 
chegaralangan bo`lushi kerak; 
•
Global malumotlardan bir vaqtda bir necha sath foydalanishi 
mumkin emas; 
•
Har bir sath boshqa sathlar bilan mustahkam va kuchsiz 
bog`lanishi kerak; 
•
Abstraksiya sathida bajariladigan har qanday funksiya yagona 
kirishga ega bo`lishi kerak; 
Yuqorida 
ta`kidlaganimizdek 
virtuallashtirish 
mohiyati 
markazida virtual mashina kosnepsiyasi yotadi. Shunay ekan 
quyida virtual mashina konsepsiyasi haqida batafsil to`xtalib 
o`tamiz. 

---

Operatsion tizimlarda virtuallashitirish printspi 
4 
1.
Virtual mashinalar 
OT larni qurishda ko`p sathli yondoshuv o`zining mantiqiy 
yakunini