Операцион тизим

Operatsion tizimlarning rivojlanish davrlari

• 1 – avlod (1945-1955): Elektron lampa va kommutatsion panelli
• 2 – avlod (1955-1965): tranzistorli va paketli ishlov berish tizimlari
• 3 – avlod (1965-1980): Integral sxemali va ko’pmasalali
• 4 – avlod (1980-h.v): Personal kompyuterlar va super kompyuterlar

Birinchi davr (1945-1955 yillar)

• 1-avlod (1945-1955) : Analitik mashina Charles Babbage tomonidan yaratilgan. Bu davrda OT mavjud emas. 1945 yilda lampali mashinalar yaratildi. Dasturlash faqat mashina tilida bo’lgan.

• Hisoblash tizimi bir vaqtning o‘zida faqat bitta operatsiyani (kiritish/chiqarish yoki hisoblashlarni) bajarar edi. Dasturni sozlash boshqarish panelidan xotira va mashina registri holatini o‘rganish yordamida olib borilar edi. Bu davr oxirida birinchi tizimli dasturiy ta’minot yuzaga keldi. 1951-1952 yillar belgili tillar (Fortran va boshqa) dan birinchi kompilyatorlar versiyalari yuzaga keldi, 1954yilda esa IBM-701 uchun Assembler tili ishlab chiqilgan.

Ikkinchi davr (1955-1965 yillar)

• Operator ishini avtomatlash-tirish uchun 1960 yillarda paketli OTlar ishlab chiqarilgan. Alohida masalalar uchun mo’ljallangan perfokartalar topshiriqlar paketiga to’plangan.
• Har bir masalani boshqarish karta orqali topshiriqlarni boshqarish tilida (Job Control Language - JCL) amalga oshirilgan.

• MIT – (Massachusetts Institute of Technology – MIT) da 1961 yilda Corbato, Fernando birinchi dialogli OT CTSS (Compartible Time Sharing System) yaratilgan.
• Shu yillarda birinchi alogritmik tillar yuzaga keldi va natijada birinchi tizimli dasturlar kompilyatorlar ham yaratildi. Protsessor vaqti qiymati (narxi) oshdi, bu esa dasturlar orasidagi vaqtni qisqartirishni talab qildi.

Computer IBM-7090 Funksiyanal tizimi
Ikkinchi davr (1955-1965 yillar)
Hisoblash mashinalari rivojlanishida keyingi muhim davri shu yillarga to‘g‘ri keladi.
Alohida yarim o‘tkazgichli elementlardan (tranzistor turidagi) integral mikrosxemalarga o‘tildi, bu esa yangi uchinchi avlodga, yangi imkoniyatlar yaratdi.
Bu davrning o‘ziga xos xususiyatlaridan biri, integral mikrosxemalarda yaratilgan birinchi dasturiy-mutanosib mashinalardir, ya’ni IBM/360 mashinalari seriyasidir.