Opera janrining vujudgakelishi va rivojlanishi

SH.GUNO VA FRANSUZ MUSIQA MADANIYATI, J.BIZE KARMEN 
OPERASI 
Sh.Guno ijodining XIX-asr ikkinchi yarmida Frantsuz musiqa tarihidagi 
ahamiyati. 
Sh.Gunoning “Lirik opera” uslubidagi yutuqlari 
Sh.Gunoning hayoti va ijodi 
Sh.Gunoning  “Faust” operasi bilan tanishish 
Sh. Guno va Frantsiya musiqa madaniyati 
 
SHARL GUNO IJODI  (1818-1893) 
Sh.Guno  XIX-asar  Frantsiya  musiqa  madaniyatida  lirik  opera  janrini  yetakchisi 
sifatida  dunyoga  mashhur  bo`lgan.  Bu  romantik  yo`nalishning  bir  turi  edi.  Sh.  Guno  12 
opera,  100  ortiq  romans  va  qo`shiq,  erkaklar  xori  uchun  asarlar,  3  simfoniya,  cholg`u 
pe’ssalari va diniy mavzudagi asarlari bilan o`z nomini qoldirdi. 
Sh.Guno 1818-yilda Parijda tug`ildi. Uning oilasida onasi fortepianoni yaxshi chalar 
edi.  Yoshligidan  mashhur  kompozitorlar  asarlarini  sevib  tinglar  edi.  U  Parij 
konservatoriyasida  o`qiyotgan  paytida  1839-yilda  Rim  premiyasiga  sazovor  bo`ldi,  va 
1842-yilgacha  Italiya  va  Germaniyada  yashash  xuquqiga  ega  bo`ldi.  U  yerda  olgan 
ta’surotlari  Sh.Gunonining  “Estaliklar”  kitobida  uchratamiz.  1850-yillarda  u  o`zining 
yo`nalishini  belgilab  mashhur  asarlar  yoza  boshladi.  Asosan  Parij  musiqa  hayotidagi 
demokratik  shakllar  yo`nalishida  asarlar  yozgan.  Chunki  sakkiz  yil  davomida 
“orfeonistlar”  jamiyatini  boshqarib  ularga  turli  xor  asarlari  yozgan.  Buning  natijasida 
frantsuz  shahar  qo`shiqlari  va  romanslarini  ohang  yo`nalishi  qalbiga  singib,  keyinchalik 
opera ariyalarida qo`llagan. 
Bu  davrda  yozgan  operalari  1851-“Safo”,  1854-“Qonga  belangan  rohiba”,  1858-  “ 
Хoxishiga  qarshi  bo`lgan  tabib”.  Bu  operalar  uning  “Faust”  nomli  mashhur  falsafiy 
operasini yaratilishida negiz bo`ldi. 1859-yilda “Faust” operasini yozdi va frantsuz opera 
san’atida – lirik opera janri paydo bo`ldi. Bu opera “Grant Opera” saxnasida qo`yildi. Bu 
operaga  keyinchalik  “Valpurg  oqshomi”  balet  saxnasini  qo`shdi.  Bu  operadan  keyin 
1860-“Filemon  va  Bavkida”  lirik  komik  opera,  1860-“Kabutarcha”  komik  opera,  1862-
“Sev  Malikasi”  va  1864-“Mire’l”  lirik  operasini  yozdi.  Uning  mashhur  asarlaridan 
“Rameo va Djuletta” lirik operasi, 1867-yilda yozilgan. Sh.Guno Gyote va Shekspirning 
“Fojiya”  asarlari asosida uning lirik  yo`nalishini namayon qildi. 1870-yillardan boshlab 
opera janridan kechib kichik shaqidagi asarlar yoza boshlaydi. Uning ohirgi asarlari kam 
ahamiyatga ega operalaridan  “Sen-Mar”, “Polievkt” va “Dengiz ne’mati” shu bilan birga 
diniy  mavzudagi  asarlaridan,  1882-  “Gunohni  yuvish”,  1884-  “O`lim  va  hayot” 
qo`shiqlari.  1893 – yilda vafot etdi.