Ooppp[[[[[[[[[[‘

АНДИЖОН ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИК ИНСТИТУТИ BMM 
26 
ходисаларнинг синтези сифатида нима қилиш мумкину, нима мумкин 
эмаслигини, у ѐки бу шароитда қандай ҳаракат қилиш окрагу, нимадан 
ўзимизнинг тийишимиз лозимлигини кўрсатган ҳолда хулқимизни йўлга 
солади, яъни мумкин ва номумкинлик меъѐрини белгилаб беради. 
Ҳуқуқни муҳофаза қилиш идоралари ходимларининг касб ахлоқий 
нормаларига қуйидагилар киради: хушмуомалалик ва одоблилик, оддийлик ва 
камтарлик, ҳалоллик ва ростгўйлик, очиқ кўнгиллик ва дангаллик, сахийлик ва 
муруватлилик, ўзаро ҳурмат, самимийлик, сиполик ва ҳ.к. 
Хушмуомалалик – ўзга кишиларга бўлган ички ҳурматнинг ташқи 
кўриниши. Унинг 10 та белгиси бор: инсоф, ақл, илм, олийжаноблик, кўркам 
феъл, яхшилик, сабр, шукр, мулойимлилик.
Хушмуомалалик –кўнгилдаги ардоқли фикрларни, энг ноѐб хис-
туйғуларни, энг эзгу ниятларни одамлар билан баҳам кўриш, осойишталик, 
вазминлик, хотиржамлик билан иш тутиш демакдир. 
Одоблилик – яхши тарбий кўрганликнинг намоѐн бўлиши, ўзини тута 
билиш, ҳукм чиқаришда шошилмаслик, кишиларнинг орқасидан ғийбат 
қилмаслик, ўзгалар фикрини тинглай билиш, ширинсўзлик. 
Ҳалоллик – ҳар бир инсоннинг ўз кучи билан меҳнат қилиши, шунинг 
эвазига топган мол-мулки, обрўси, жамиятда тутган ўрни, хулқининг тўғрилиги. 
Ростгўйлик халолликнинг бир кўриниши бўлиб, ҳақиқатни гапириш, ўзининг 
ҳам, ўзгаларнинг ҳам қадр-қимматини тўғри баҳолаш, яхшини яхши, ѐмонни 
ѐмон деб очиқчасига айтишдир. 
Ҳаѐлилик – бу уялиш, хижолат тортиш, ўзини ҳар хил ножўя хатти-
ҳаракатлардан тия олиш демакдир. 
―Ҳаѐ имондандир. Ҳаѐли, одоьли бўлмоқ ҳар вақт хайрли ишларга сабаб 
бўлади‖(хадислардан). 
―Вафосизда ҳаѐ йўқ, ҳаѐсизда вафо йўқ. Ҳаѐсиз инсон – имонсиздир, 
имонсиз эса инсон эмасдир‖(Навоий). 
―Инсонда доимо турадиган ҳусн ва латофат ҳаѐ ила иффатдир Ҳаѐсиз юз 
жонсиз жасад кабидир‖(Ибн Сино). 
Сабр –қаноат – ҳаѐт қийинчиликларини чидам билан енгишдир. 
Камтарлик – кишининг ўзини табиий ҳолда, қандай бўлса шундайлигича 
ҳамма билан тенг тутишдир. 
―Кучли одамлар ҳамиша оддийдирлар‖ (Л.Толстой). 
―Камтарликнинг етишмаслиги, ақлнинг етишмаслигидандир‖ (А.Поп). 
―Ҳамма нарсада, ҳатто камтарликда ҳам меъѐрни билиш керак‖ 
(А.Франц).