Ona tili va adabiyot o‘quv – uslubiy majmua samarqand – 2019 Qayta tayyorlov kursi yo‘nalishi

Asrlar	Davrning nomlanishi	Manbalarda tilning turlicha nomlanishi
Asosiy adiblari va yozma yodgorliklari
1.	X-XIV	O‘zbek tilining ilk taraqqiyot davri	turkiy, eski turkiy til, turkiy, turkiy xoqoniy, sharqiy tur-kiy, chig‘atoy tili	Mahmud Кosh-g‘ariy, Yusuf Balasog‘uniy, Ahmad Yugnakiy, Ahmad Yassaviy, Rabg‘uziy, Durbek, Qutb Xo-razmiy asarlari
2.	XIV-XIX	O‘zbek tilining tako-millashish davri	eski o‘zbek tili, turkiy til, chig‘atoy tili, O‘rta Osiyo turkchasi, Navoiy turkchasi, sharqiy turkcha	Xorazmiy «Mu-habbatnoma»si (1353-y.)dan boshlab Niyoz-Muhammad (Кomil) Xorazmiy-gacha (XIX asr ikkinchi yarmi)
3.	XIX–XX	Milliy adabiy tilning shakllana boshlashi	yangi o‘zbek tili, turkiy til, sort tili	Muqimiy, Furqat asarlaridan boshlab o‘zbek jadid adabiyoti ilk namunalarigacha
4.	XX–XXI	O‘zbek milliy adabiy tili	hozirgi o‘zbek tili	Abdulla Qodiriy, Hamza, Ayniy, Oybeklardan muosir adiblargacha

Ma’lumki, o‘zbek xalqi Markaziy Osiyoning qadimgi xalqlaridan biri bo‘lib, uning tili XI-XII asrlarda ma’lum ijtimoiy-tarixiy sharoitlarga ko‘ra xalq tili sifatida shakllana boshladi va asta-sekinlik bilan rivojlanib keldi.

Qayerda yashashidan qat’i nazar o‘zbek millatiga mansub barcha odamlar tomonidan ishlatiladigan til milliy (umumxalq) o‘zbek tili deb yuritiladi. Milliy til o‘z tarkibiga adabiy til, sheva, so‘zlashuv nutqi, jargonlar, vulgarizm (so‘kish, qarg‘ish so‘zlari), varvarizm (tilda o‘rinsiz ishlatilgan chet so‘zlar) kabi guruh so‘zlarni qamrab oladi.
Jamiyatning muayyan tarixiy rivojlanish sharoitida xalqlar (elatlar) taraqqiy qilib, millatga, xalq tillari esa milliy tillarga aylandi. Demak, milliy til millatning paydo bo‘lishi bilan birga yuzaga keladi.
Milliy til millat uchun umumiy bo‘lgan tildir. Milliy til tushunchasi juda keng bo‘lib, u mahalliy dialektlarni (lahja)larni va barcha shevalarni o‘z ichiga oladi. Shevabir millatga mansub bo‘lib, lekin turli hududlarda yashaydigan odamlar tomonidan ishlatiladigan milliy til ko‘rinishidir. Sheva adabiy tildan quyidagi xususiyatlariga ko‘ra farq qiladi: