Ona tili metodika (1-sinf). indd

3-soat
Darsn ng maqsad :
o‘quvch larn ng ta-
b at hod salar b lan bog‘l q tushunchalar n
kengayt r sh, mavzu do ras da lug‘at boyl -
g n osh r sh, matndag voqealar ketma-ket-
l g hamda sabab va oq bat bog‘lan shlar n
tushun shga o d topsh r qlar ust da shlash.
Vos ta: 
mavzu b lan bog‘l q rasm va 
unga o d topsh r qlarn bajar sh.
D A R S J A R AYO N I
Kirish
Tashk l y q smdan so‘ng o‘q tuvch o‘quv-
ch larn mavzuga ol b k r sh uchun quy dag sa-
vol b lan murojaat q l sh mumk n: “Ayt ng- ch , 
qanday tab at hod salar n b las z?” S nfdag
5–6 nafar bolan ng javob esh t lgach, k tobn
och b, topsh r qn bajar shn boshlash mumk n.
Asosiy qism
1-topsh r q. Rasmga qarang. Savollarga 
javob ber ng.
Darsl kda tab at hod salar b lan bog‘l q rasm 
ber lgan. Bolalar rasmn d qqat b lan ko‘zdan 
kech r shlar uchun vaqt ber lad . 
O‘quvch lar rasm b lan tan shganlar dan 
so‘ng, rasmn ko‘rsatgan holda bolalardan n -
malar tasv rlangan n so‘rash loz m: “Ayt ng- 
ch , rasmda n malarn ko‘ryaps z?” 
Eslatma: rasmda chaqmoq, qor, rmoq, 
jala, okean, orol, to‘fon, tuman, do‘l, ka-
malak, cho‘l, bo‘ron, yomg‘ r, ko‘l, daryo, 
o‘rmon tasv rlangan. Bolalar bu tab at ho-
d salar n turl cha atashlar mumk n. Ya’n
shevada nomlan sh asos da. O‘q tuvch
bolalarn ng javoblar n d qqat b lan esh t b 
bor sh va har b r ga munosabat b ld r sh
loz m.
O‘quvch larn ng javob n t nglagach, rasm-
da aks etgan har b r tasv rn ng nom n ko‘rsat-
gan holda ayt b ber sh loz m. So‘ngra quy dag
savollar asos da suhbat uyusht r lad .
Savollar asos da suhbat:
1. Irmoq bilan daryoning farqi nima?
2. To‘fon bilan bo‘ronning farqi nima?
3. Yomg‘ir bilan jalaning farqi nima?
4. Do‘l bilan qorning farqi nima?
5. Okean bilan dengizning farqi nima?
6. Cho‘l nima. U qanday paydo bo‘ladi?
7. Sahro bilan o‘tloqning farqi nima ?
8. Chaqmoq chaqishi nimadan darak beradi?
9. Qachon kamalak chiqadi?
10. Orol nima? U qayerda paydo bo‘ladi?
11. Tuman qanday hodisa?
12. Sizningcha, qanday joyni o‘rmon deb atay-
miz?
O‘quvch lar javob n t nglagach, har b r sa-
voln ng javob n zohlab ber sh ng z loz m.
Izoh:
1. 
Irmoq – suv quy l sh nat jas da oq b 
o‘tuvch suv manba . Irmoqlar k ch k bo‘lad . 
B r nechta rmoq qo‘sh l b, daryon hos l q la-
d . Daryo b lan rmoqn ng farq hajm da. Daryo 
katta, rmoq k ch k bo‘lad .
2. 
To‘fon – kuchl shamol bo‘l sh nat jas da 
yuzaga kelad . Hamma yoqqa chang qo‘zg‘ab 
yuborad . Bo‘ron esa qor-yomg‘ r aralash esa-
d gan sh ddatl shamol.
3. 
Yomg‘ r – bulutlardan tushad gan suv 
tomch lar . Jala esa sh ddatl yomg‘ r, ya’n
yomg‘ rn ng to‘xtovs z va kuchl yog‘ sh .
4. 
Do‘l – bulutdan tushad gan muz par-
chalar . Shakl har x l bo‘lad . Qor esa bulutdan 
tushad gan suv tomch lar n ng sovuq havoda 
b r k sh dan hos l bo‘lgan parchalard r.
5. 
Okean – ulkan suv havzas . Deng z esa 
okeann ng quruql kka tutashgan bo‘lag . Suv
sho‘r, ch b bo‘lmayd .
6. 
Ko‘l – chuqurl kdan borat tab y suv hav-
zas . Yomg‘ r, qor va do‘l yog‘ sh nat jas da 
to‘plan b yuzaga kelad .
7. 
Cho‘l – ql m ss q, suvs z bepayon das-
ht, o‘s ml klar juda kam o‘sad . O‘tloq esa suvl , 
yam-yash l dala.
8. 
Yomg‘ rdan.
9. 
Kamalak yomg‘ r yog‘gandan so‘ng b r-
dan quyosh ch q sh nat jas da osmonda pay-
do bo‘lad .
10. 
 Orol – hamma tomon suv havzalar
b lan o‘ralgan quruql k.
11.
 Tuman – x ra, n mqorong‘u holat. Havo 
sovuq bo‘lganda tushad .
12.
 O‘rmon – daraxtlar, o‘s ml klar tab y ra-
v shda ko‘p o‘sad gan joy.