Ona tili darslik

2.  Yordamchi  so‘zlar.  Ko‘makchilar,  bog‘lovchilar  gapda  so‘zlarning 
o‘zaro  munosabatga  kirishuviga  xizmat  qiladi.  Masalan:  Xalqning  ulug‘  vorligi 
uning  soni  bilan  o‘lchanmaydi,  yagona  o‘lchov  uning  aqliy  kamoloti  va  axloqiy 
barkamolligidir. («Tafakkur gulshani»). 
Bu  gapda  ot  (soni)  fe’liga  (o‘lchanmaydi)  bilan  ko‘makchisi  orqali 
bog‘langan;  kamoloti,  barkamolligi  so‘zlari  teng  aloqaga  kirishib,  uyushgan  ot 
kesim vazifasini bajargani holda va bog‘lovchisi yordamida sintaktik munosabatga 
kirishgan. 
Ba’zi hollarda yuklamalar ham bog‘lovchi vazifasida kelib, so‘zlar orasidagi 
sintaktik  munosabatni  ko‘rsatib  keladi:  Bugundan  boshlab  yotoq  joylarda... 
yigitlardan bitta navbatchi qoldirildi-yu, boshqa hamma paxtaga chiqdi. (P.Q.)  
Bog‘lama  ega  va  ot  kesim  munosabatini  ifodalashga  xizmat  qiladigan 
yordamchidir: Hayotda go‘zallik, quvvat va saodatning manbai soddalikdir. («Oz-
oz o‘rganib dono bo‘lur»)