Ona tili darslik

№  So‘roq turi 
Olmoshlar 
1.  SHaxsga  so‘roq 
Kim? 
2.  Narsaga so‘roq 
Nima? 
3.  Belgi-xususiyatga 
so‘roq 
Qanday?  Qanaqa? Qaysi? 
4.  Miqdorga so‘roq 
Qancha? Necha? Nechta?  
5.  Tartibga so‘roq 
Nechanchi? 
6.  Sabab-maqsadga 
so‘roq 
Nega? Nimaga ?  
7.  O‘rin-joyga so‘roq 
Qaerda? 
 
Qayda?  
Qayoqqa? 
8.  Paytga so‘roq 
Qachon? 
9.   Mavjudlikka so‘roq 
Qani? 
     Kim  birlik  va  ko‘plikda  qo‘llanadi,  egalik  va  kelishik  qo‘shimchalarini  oladi: 
Kim so‘zladi? Nimalarni ko‘rding?  Nimang bor?  Nima olmoshi belgisiz kelishik 
shaklida kelishi mumkin: Nima(ni) olding?                                                                                                                                                                                                                      
     Qanday,  qanaqa,  qaysi  olmoshlari  belgini  aniqlash  uchun  ishlatiladi:  qanaqa 
odam,  qaysi  kitob.        Qaerda,  qayda,  qani,  qayoqqa,  qachon,  nega    olmoshlari 
o‘rin, payt, mavjudlik, sabab, maqsad kabilarni aniqlash uchun ishlatiladi: Qachon 
keldi? Qaerda yuribdi? Ukang qani? Qayoqqa ketdi? Nega keldi? 
     5.    Belgilash  olmoshlari  predmet  va  shaxslarning  yig‘indisini  bildiradi  yoki 
ularni ayirib ko‘rsatadi, shuning uchun ularni ikkiga bo‘lish mumkin:  

---

 
 
113 
1)  jamlovchi  belgilash  olmoshlariga  hamma,  barcha,  bari,  jami,  jamiyki,  butun, 
yalpi so‘zlari kiradi. 2) ayiruvchi belgilash olmoshlariga har so‘zining o‘zi (Har 
qovunlarki...)  va  har  kim,    har  nima,  har  bir,  har  qaysi  kabi  so‘zlar  kiradi  va  bu 
olmoshlar  to‘pdan  ajratilgan  shaxs,  narsa,  belgilarni  bildiradi.      Har    so‘zi  ayrim 
yoziladi. 
     Hamma,  barcha,  bari  olmoshlari  ko‘plikni  anglatadi.  Belgilash  olmoshlari 
egalik,  kelishik,  ko‘plik  qo‘shimchalari  bilan  qo‘llanadi:  Hammalari  jim.  Har