Ona tili darslik



Download 1,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet308/542
Sana22.05.2021
Hajmi1,88 Mb.
#65462
1   ...   304   305   306   307   308   309   310   311   ...   542
Bog'liq
ona tili

Oddiy  so‘z  birikmasi.  So‘zshakl  bilan  so‘z  (leksema)ning  yoki  ikki 
so‘zshaklning  bog‘lanmasi  oddiy  so‘z  birikmasi  hisoblanadi:  keng  dala,  tekisroq 
yo‘l, tinchlikka da’vat qilmoq, davlatlarning hamdo‘stligi, maktab hovlisi. 
Biror qismi frazeologik ibora yoki murakkab tushunchani bildiradigan turg‘un birikma 
bilan  ifodalanadigan  so‘z  birikmasi  ham  oddiy  so‘z  birikmasiga  mansub  bo‘ladi.  Masalan: 
yulduzni benarvon uradigan odam, Fanlar akademiyasi institutlari kabi. 
Murakkab  so‘z  birikmasi.  Bunda  birikmaning  qismlaridan  biri  yoki  har 
ikkisi so‘z birikmasi bilan ifoda etiladi. Masalan, mehnat qilishni sevadigan odam, 
odamlarga  xayrixoh  bo‘lgan  kishi  kabi  so‘z  birikmalarining  tobe  qismi  («mehnat 
qilishni  sevadigan»,  «odamlarga  xayrixoh  bo‘lgan»)  so‘z  birikmasi  shaklida 
qo‘llanib, hokim so‘zga bitishuv yo‘li bilan bog‘langan. 
Murakkab  so‘z  birikmasining  biror  qismi,  ko‘pincha  tobe  qismi  predikativ 
birlik,  predikativ  bog‘lanma  bilan  ham  ifodalanishi  mumkin:  «qiliqlari  yoqimli 
bola»,  «ota-onalarimiz  bergan  nasihatlar»  kabi  birikmalarning  tobe  a’zosi 
(«qiliqlari yoqimli», «ota-onalarimiz bergan») gapga teng qurilma, ya’ni predikativ 
birlik, predikativ bog‘lanma bilan ifodalangan. 
        So‘z birikmasi tahlili 
1. Gapdagi so‘z birikmalari aniqlanadi. 
2. Bosh va ergash so‘zlar aniqlanadi. 
3. Bosh va ergash so‘zlarning bog‘lanish               
usuli (moslashuv, boshqaruv, bitishuv).  
4. Hokim va tobe so‘zlarni bog‘lovchi vosita  
(kelishik qo‘shimchasi, ko‘makchi yoki ohang) 
aniqlanadi. 
 
5. So‘z birikmasining bosh so‘z turkumi 
bo‘yicha turi aniqlanadi. 
6. So‘z birikmasidagi ergash so‘zning vazifasi  
bo‘yicha turi aniqlanadi. 
7. So‘z birikmasining tuzilish turi aniqlanadi 

Download 1,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   304   305   306   307   308   309   310   311   ...   542




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish