«Ona tili» 5-sinf sana: Sinf: Mavzu: til-ijtimoiy hodisa darsning maqsadi

Tashkiliy qism:
A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;
B) O’quvchilar bilan salomlashish.
C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.
D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;
E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;
V.Darsning jihozi: yig'iq va yoyiq gaplar tushirilgan plakat (kadoskop, multimediya).
VI. Dars turi:_________________________________________
VII. Dars usuli:_______________________________________
VIII.Darsning borishi
IX.Darsning rejasi
1. Yig'iq gap.
2. Yoyiq gap haqida tushuncha.
Kirish topshiriqlariga ko’ra nima qildi?, nima qilmoqchi? so’roqlariga javob bo’luvchi so’z keltiriladi. Masalan: o’qidi, kelmoqchi. Ularni kim?,
qachon?, qayerda? so’roqlariga javob bo’luvchi so’zlar bilan o’quvchilarning o’zlari kengaytiradilar. Natijada Karim o’qidi. Do’stim bugun kelmoqchi kabi gaplar hosil bo’ladi. Fe'llarning yakka o’zlari ham bir gap bo’la oladi: O’qidi. Kelmoqchi. Bular yig'iq gaplardir. Ularning kengaytirilgan shakli esa yoyiq gaplardir. Shu kabi lushuntirishlardan keyin xulosa qilinadi: faqat kesimdan iborat bo’lgan gap yig'iq gap, boshqa bo’laklar bilan kengaytirilgan gap yoyiq gap deyiladi. Dars jihozi sifatida tavsiya etilgan quyidagicha gaplar havola etiladi.
Yig'iq gap Yoyiq gap
Kuz fasli Oltin kuz fasli o’tib bormoqda.
Kelyapti O 'rtog 'im kelyapti.
O 'qi Qunt bilan o 'qi.
Ko 'rdim Bugun Zilolani ko 'rdim.
Bu ikki ustundagi gaplar o’zaro qiyoslanadi, tahlil qilinadi. 133-mashq, asosan, yoyiq gaplardan iborat. Bir-ikki o’rindagina ular yig'iq holda uchraydi. Matn orqali bolalar kitobxonlikka da'vat qilinadi. Kutubxona va kitobxonlik to’g'risidaqisqacha suhbat (diolog)o’tkazish mumkin. Bu suhbatda uchragan yig'iq gaplarga o’quvchilar diqqatijalb qilinadi.
135-mashq matniga suyangan holda «Saxovat nima» mavzusida suhbat o’tkazib, dialoglarda tabiiy ravishda yuzaga kelgan yoyiq va yig'iq gaplar tahlil qilinadi. Suhbat asnosida yig'iq gapni yoyiq gapga, yoyiq gapni yig'iq gapga aylantirib berish so’raladi.