Она тили 5 синф indd

 162-mashq.
 
Matnda ajratilgan so‘zlarga qarang. 
Q
 va 
g‘
 bilan 
tugagan so‘zlarga egalik va kelishik qo‘shimchasi qo‘shilgan-
da, yuzaga keladigan o‘zgarishga diqqat qiling. 
 163-mashq.
 
Q
 va 
g‘
 tovushlari qatnashgan so‘zlarni tinglang. Ularga 
qo‘shimcha qo‘shib gaplar tuzing.
Qum, qizg‘anchiq, qanoat, oriq, g‘ubor, yorug‘, yoriq, qiy-
mat, g‘azab, g‘alati.
 164-mashq.
 
Q
 va 
g‘
 undoshlari bilan tugaydigan narsa nomlarini to-
ping, ularga jo‘nalish kelishigi va egalik qo‘shimchalarini qo‘shib yozing. 
 
Q
 undoshi bilan tugagan asosga jo‘nalish kelishigi 
qo‘shimchasi qo‘shilsa, bu qo‘shimcha -qa tarzida aytiladi 
va shunday yoziladi. Masalan: qaymoqqa, toshloqqa kabi. 
Xuddi shunday asoslarga egalik qo‘shimchasi qo‘shilsa, so‘z 
oxi ridagi  q undoshi 
g‘
 ga aylanadi va shunday yoziladi.
Masalan: bulog‘i, qishlog‘i.
G‘
 undoshi bilan tugagan so‘zlarga jo‘nalish kelishigi 
qo‘shimchasi qo‘shilsa, asos va qo‘shimcha qanday aytilishi-
dan qat’i nazar, o‘zgarmaydi: bug‘ga, bog‘ga.
 So‘z oxirida g‘  (jarangli) va q (jarangsiz) undoshlari 
o‘rtasidagi farq yo‘qolib, har ikki undosh bir xil q ho lida talaf-
fuz qilinsa ham, yozuvda q va g‘ harfl ari orqali yoziladi.

---

76